W Światowym Dniu Raka o zagrożeniu brakiem radiofarmaceutyków

Data dodania: sobota, 4 lutego 2023, autor: nuclear.pl

Obchodzimy dzisiaj Światowy Dzień Raka. Rocznie w Polsce na nowotwory złośliwe zapada ok. 200 tysięcy osób. Szacuje się, że 1/3 z nas zachoruje w swoim życiu na tę chorobę.

Szanse wyzdrowienia zależą w dużej mierze od dostępności terapii, z pomocą przychodzi m.in. medycyna nuklearna czyli diagnostyka i leczenie za pomocą izotopów promieniotwórczych.

Do diagnostyki i terapii wykorzystuje się kilkadziesiąt różnych radioizotopów, o spektrum i energii promieniowania oraz postaci chemicznej dostosowanej do różnych nowotworów. Większość z nich może być wydajnie produkowana wyłącznie w jądrowych reaktorach badawczych.

Jednocześnie Dyrekcja Generalna ds. Energii Komisji Europejskiej przewiduje, że już w przyszłej dekadzie zacznie w Europie brakować tych substancji. Powodem będzie starzenie się i stopniowe wyłączanie europejskich reaktorów badawczych. Jednocześnie nie są budowane nowe. Najmłodszym dużym europejskim reaktorem badawczym produkującym radioizotopy medyczne jest w tej chwili polska MARIA, która w przyszłym roku skończy pół wieku, pozostałe (holenderski HFR, belgijski BR2 i czeski LVR-15 są ponad dekadę starsze). Przedsmak tej sytuacji mieliśmy już wiosną, kiedy z powodu usterki na kilka tygodni wyłączony został HFR oraz jesienią kiedy taka sama sytuacja dotknęła BR2.

Zdawałoby się, że taka sytuacja spowodowałaby poważne plany krajów członkowskich idące w kierunku budowy nowych mocy produkcyjnych, niestety – w tej chwili w UE budowany jest wyłącznie francuski JHR, jego oddanie do użytku jest w tej chwili opóźnione o 13 lat i nie ruszy on co najmniej przed 2030. Za kilka lat być może ruszy budowa PALLAS w Holandii, jednak po uruchomieniu to urządzenie zastąpi wysłużony HFR.

Polska nie ma w tej chwili planów zastąpienia nowym reaktorem MARII, która napromienia m.in ok. 10% światowego molibdenu-99 powszechnie wykorzystywanego w obrazowaniu medycznym, a Polatom dzięki zapewnianym przez nią napromienianiom produkuje ok. 40% światowego jodu-131 do terapii tarczycy, a także szereg innych substancji do terapii i diagnostyki.

Jednocześnie,jak powiedział w Senacie w dniu 13 grudnia 2022 roku przedstawiciel dyrekcji NCBJ, MARIA ma duży problem związany z płacami dla pracowników. Instytutu nie stać na płacenie pensji konkurencyjnych wobec przemysłu, zwłaszcza wobec realizacji Programu Polskiej Energetyki Jądrowej i związanego z tym ruchu na rynku pracy. Jednostka ta musi otrzymać odpowiednią subwencję, która wraz z działalnością badawczo-rozwojową i przemysłową umożliwi utrzymanie pracowników i rozwój. W tegorocznym budżecie państwa przewidziana jest subwencja na modernizację reaktora, jednak największym problemem są pensje dla pracowników – bez nich nie będzie miał kto ani przeprowadzić modernizacji, ani zapewnić działania reaktora.

W 2025 roku MARIA musi wystąpić o nowe zezwolenie na eksploatację obiektu jądrowego, wypadnięcie tego reaktora spowoduje poważne braki radioizotopów dla pacjentów onkologicznych.