Reaktor MARIA po 4 miesiącach przestoju uzyskał zezwolenie na eksploatację

Data dodania: poniedziałek, 4 sierpnia 2025, autor: nuclear.pl

Prezes Państwowej Agencji Atomistyki wydał nowe zezwolenie na eksploatację reaktora badawczego MARIA.

Decyzję podjęto po analizie i ocenie wszystkich dokumentów dołączonych do wniosku, podczas której wielokrotnie PAA wzywało Narodowe Centrum Badań Jądrowych do wyjaśnień i uzupełnień w kwestiach, które nie były precyzyjne, a dotyczyły bezpieczeństwa użytkowania obiektu.

Poprzednie zezwolenie – ważne 10 lat – wygasło z końcem marca bieżącego roku, a NCBJ nie zdążył w terminie zabezpieczyć nowego, wskazując że to działanie celowe, zbiegające się z przerwą remontową, której koniec określił na 8 maja. Jednocześnie instytut nie informował ministerstwa nadzorującego o problemach z uzyskaniem nowego zezwolenia.

Jak informowała Państwowa Agencja Atomistyki, podczas procesu uzyskiwania nowego zezwolenia największe zastrzeżenia budziły kwestie programu kwalifikacji systemów, elementów konstrukcji i wyposażenia reaktora, limitów i warunków eksploatacyjnych, a także wyników obliczeń analiz bezpieczeństwa. Początkowo NCBJ nie wytyczył też stref planowania awaryjnego.

Nowe zezwolenie – w przeciwieństwie do poprzedniego – jest bezterminowe. Jednocześnie warunki jego wykonywania będą stale monitorowane przez organy dozoru jądrowego. Wydanie zezwolenia na czas nieoznaczony nie oznacza bowiem, że ma ono charakter nieodwołalny. Zgodnie z art. 5 ust. 11 ustawy – Prawo atomowe, Prezes Państwowej Agencji Atomistyki ma obowiązek cofnięcia zezwolenia w określonych sytuacjach, nawet jeśli zostało ono wydane bez ograniczenia czasowego.

Tym samym utrzymanie prawa do eksploatacji reaktora – także na podstawie zezwolenia bezterminowego – wymaga ciągłej zgodności z obowiązującymi przepisami oraz terminowego reagowania na uwagi organu dozoru. Wydane zezwolenie zawiera określone warunki wykonywania działalności, a ich niespełnianie może skutkować cofnięciem decyzji. System dozoru opiera się na zasadzie dynamicznego nadzoru i odpowiedzialności za bieżące utrzymywanie wysokiego poziomu bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej.

Problemy MARII były sygnalizowane już w 2023 roku, kiedy to pracownicy reaktora alarmowali o zagrożeniu jego zamknięciem z powodu niskich płac i braków kadrowych. Apelowali do dyrekcji o strategię dla reaktora, która jednak nie powstała aż do dziś. Jego opracowanie ma być jednym z zadań nowego dyrektora NCBJ.

Przywrócenie MARII do eksploatacji powinno stać się impulsem do rzeczywistej zmiany sposobu zarządzania polskim potencjałem jądrowym. Reaktor ten zasługuje na rolę nie tylko zaplecza naukowo-technicznego, ale i elementu systemu ochrony zdrowia, w którym bezpieczeństwo i niezawodność muszą mieć charakter absolutny.