Dokładnie dekadę temu doszło do jednego z najważniejszych wydarzeń XXI wieku: europejscy fizycy poinformowali o zarejestrowaniu pierwszych śladów istnienia bozonów Higgsa. 4 lipca 2012 roku długo oczekiwane wyniki ogłosiły jednocześnie eksperymenty ATLAS i CMS przy Wielkim Zderzaczu Hadronów.

Czy neutrinowe oczy ludzkości, obserwatoria takie jak IceCube na Antarktydzie, naprawdę widzą neutrina napływające z głębi kosmosu? Odpowiedź zaczynają przynosić między innymi eksperymenty przy akceleratorze LHC, gdzie bada się wewnętrzną strukturę protonów. Zgodnie z najnowszym modelem, opracowanym przez fizyków z IFJ PAN, struktura ta wydaje się być bogatsza o cząstki powabne w stopniu, który ziemskim obserwatorom neutrin może utrudnić interpretację tego, co widzą.

Fragmenty wnętrza protonu są ze sobą kwantowo splątane, na dodatek w maksymalny sposób, wykazali naukowcy z Meksyku i Polski. Odkrycie, już skonfrontowane z danymi doświadczalnymi, pozwala przypuszczać, że pod pewnymi względami fizyka wnętrza protonu może mieć wiele wspólnego nie tylko z dobrze znanymi zjawiskami termodynamicznymi, ale nawet z fizyką... czarnych dziur.

Po zderzeniu z rakietą czy ścianą piłka tenisowa wykonuje kilka szybkich oscylacji, spłaszczając się i wydłużając wzdłuż kierunku ruchu. W Instytucie Fizyki Jądrowej PAN poprzez pomiar kwantów gamma
zarejestrowano ślady podobnych drgań zachodzących w jądrach ołowiu Pb-208 wzbudzonych zderzeniami z protonami. Jedyna wcześniejsza obserwacja analogicznego zjawiska liczy ponad trzydzieści lat.

Materia i antymateria wydają się nam tak przeciwstawne jak ogień i woda. Istnieją jednak cząstki, które mogą zachowywać się jak reprezentanci raz świata materii, a raz świata antymaterii. O pomiarze ekstremalnej szybkości oscylacji takich cząstek między obu światami donosi międzynarodowa grupa naukowców pracujących przy eksperymentach w detektorze LHCb.

W płytkich zagłębieniach na powierzchni lodu lodowcowego gromadzi się kriokonit, ciemny osad będący mieszaniną drobnej materii nieorganicznej i organicznej. W Norwegii gromadzi on zaskakująco duże ilości sztucznych izotopów promieniotwórczych, dowodzą badania przeprowadzone przez naukowców z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie.

We wnętrzu każdego protonu bądź neutronu znajdują się trzy kwarki związane gluonami. Dotychczas często zakładano, że dwa z nich tworzą trwałą parę: dikwark. Teraz wydaje się jednak, że żywot dikwarków w fizyce dobiega końca. To jeden z wniosków płynących z nowego modelu zderzeń protonów z protonami bądź jądrami atomowymi, w którym uwzględniono oddziaływania gluonów z morzem wirtualnych kwarków i antykwarków.

Przy właściwych środkach ostrożności substancje promieniotwórcze okazują się nadzwyczaj bezpieczne w użyciu. Co jednak zrobić, gdy mimo wszystko przedostaną się do środowiska w niekontrolowanych ilościach? Kluczowego znaczenia nabiera wtedy informacja, jaką dawkę mogli pochłonąć ludzie przypadkowo narażeni na promieniowanie. Kłopot w tym, że przeciętny człowiek nie ma miernika pozwalającego ją ocenić. Nowe rozwiązanie starego problemu podsunął Instytut Fizyki Jądrowej PAN. Okazuje się, że osobisty dozymetr można znaleźć w... domowej apteczce.

Najwyższa Izba kontroli opublikowała wyniki przeprowadzonej kontroli dostępności terapii protonowej i wykorzystaniu cyklotronów w Centrum Cyklotronowym Bronowice w Krakowie. O nieprawidłowościach w wykorzystaniu kosztującego 300 mln złotych Centrum głośno zrobiło się w mediach społecznościowych w 2018 roku, kiedy to pojawiły się apele jego pracowników mające "nagłośnić skandaliczną sytuację związaną z leczeniem chorych na raka Polaków".

Niewiele związków jest dziś równie istotnych dla przemysłu i medycyny co ditlenek tytanu. Mimo różnorodności i popularności zastosowań, część zagadnień związanych z budową powierzchni materiałów tworzonych z tego związku i zachodzącymi w niej procesami wciąż pozostaje niejasnych. Niektóre ze swoich tajemnic ditlenek tytanu właśnie odsłonił przed naukowcami z Instytutu Fizyki Jądrowej Polskiej Akademii Nauk. W swoich badaniach po raz pierwszy wykorzystali oni synchrotron SOLARIS.