Rosatom - lider innowacji w budowie obiektów jądrowych

Data dodania: niedziela, 17 listopada 2013, autor: nuclear.pl

W ciągu ostatniej dekady Rosja aktywnie buduje elektrownie jądrowe za granicą. Ale by zachować pozycję lidera międzynarodowego, Rosatom musi szeroko wdrażać innowacje do projektów obiektów jądrowych oraz polepszać strukturę zarządzania budową EJ.

O technologiach innowacyjnych pozwalających optymizować nowe projekty oraz zwiększać ich bezpieczeństwo, opowiedział nam w wywiadzie Sergiej Nowikow, Dyrektor Departamentu Komunikacji.

Mówił o tym również Gennadij Sacharow, Dyrektor Branżowego Centrum Budownictwa Inwestycyjnego Rosatomu, na konferencji naukowo-praktycznej "Stosowanie technologii innowacyjnych w budownictwie inwestycyjnym branży jądrowej" w dniu 14 listopada 2013 roku.

Na początku lipca tego roku pojawiła się informacja, że w Indiach uruchomiono pierwszy blok nowej elektrowni jądrowej Kudankulam. Tej informacji towarzyszył komentarz, że elektrownia znajduje się na terenie sejsmicznie niebezpiecznym, zagrożonym falami tsunami. Pojawiło się nawet porównanie EJ Kudankulam z japońską Fukushimą. W jakim stopniu takie porównania odpowiadają prawdzie?

Nie chodzi o aktywność sejsmiczną dużego regionu, a o wybór konkretnego stabilnego placu, nadającego się do budowy EJ Kudanhkulam. Stan Tamil Nadu jest jednym ze stanów Indii, w których odczuwa się dotkliwy deficyt energii elektrycznej. Chodzi nie o to, czy budować tam elektrownię jądrową czy nie, ale o to, gdzie konkretnie budować i jaką technologię zastosować.

To znaczy, że głównym problemem przy budowie EJ Kudankulam była konfiguracja systemów bezpieczeństwa?

Właśnie. W EJ Kudankulam zastosowano najnowsze układy bezpieczeństwa oraz takie nowoczesne technologie, jak łapacz roztopionej masy strefy aktywnej, układ biernego odprowadzania ciepła, układ szybkiego wprowadzania boru itd. Oznacza to, że nawet w przypadku odłączenia energii elektrycznej dzięki biernym układom bezpieczeństwa, zapasów wody wewnątrz płaszcza obudowy i obecności układu biernego odprowadzania ciepła zostanie wstrzymana reakcja łańcuchowa i zostanie zapewnione odprowadzenie ciepła szczątkowego.

Poza tym w EJ Kudankulam zainstalowano rekombinatory wodoru, obniżające do zera niebezpieczeństwo wybuchów pod obudową bloków elektrowni jądrowych. Wodór w wyniku kontaktu z tlenem i platynowymi płytami rekombinatorów będącymi katalizatorem zamienia się w wodę.

W EJ Kudankulam po raz pierwszy na świecie zastosowano takie rozwiązanie, jak bierny układ szybkiego wprowadzenia boru. Jest to najnowsza technologia naukowców rosyjskich, która pozwala na bardzo szybkie wprowadzenie stężonego roztworu kwasu borowego do pierwotnego obwodu reaktora. Wiadomo, że bor występuje jako pochłaniacz neutronów, co zatrzymuje reakcję łańcuchową.

Czy EJ z takim zakresem układów bezpieczeństwa nie będą zbyt drogie?

60% wartości EJ Kudankulam w istocie stanowią układy bezpieczeństwa. Ale taka była decyzja klienta, który chciał zobaczyć w nowej EJ wszystkie najnowsze rozwiązania w zakresie bezpieczeństwa elektrowni jądrowych. Natomiast gdyby klient był pewien swych sił w zakresie eksploatacji i przygotowania swojego personelu, to być może nie trzeba byłoby instalować nadmiernej ilości układów bezpieczeństwa, i wtedy cena nowych bloków będzie odpowiednio niższa. Przemysł rosyjski potrafi spełnić każde życzenie.

Czy to oznacza, że tańsze reaktory są mniej bezpieczne, ponieważ mają mniej układów bezpieczeństwa?

Nie, po prostu tym bardziej skomplikowane i kompleksowe oraz odpowiednio droższe będą układy bezpieczeństwa, im trudniejsze będą warunki klimatyczne, sejsmiczne i geologiczne, w których znajduje się EJ. Oczywiście, w czeskiej EJ Temelin, zlokalizowanej na mocnej płycie Czeskiego masywu, nie ma potrzeby instalować hydroamortyzatorów, które zastosowano w Ormiańskiej EJ. Jeżeli maksymalne i historycznie udokumentowane trzęsienie ziemi dla jakiegoś miejsca wynosi 5 st., to nie ma konieczności wznoszenia obiektów obliczonych na 7 st., wystarczy zaprojektować na 6 st.

Obecnie standardem u naszych klientów przy budowie nowych bloków EJ stała się obecność tzw. łapacza roztopionego materiału strefy aktywnej, jako głównego elementu biernego układu bezpieczeństwa, uniemożliwiającego wyciek roztopionego paliwa w przypadku hipotetycznego scenariusza awarii pozaprojektowej. Uruchamiane bloki EJ niewątpliwie są maksymalnie bezpieczne dla konkretnych warunków ich lokalizacji, w przeciwnym wypadku nie uzyskałyby licencji regulatorów krajowych.

Wspomniał Pan o irańskiej EJ Busher. Czy tam są przewidziane jakieś specjalne środki bezpieczeństwa?

Oczywiście, wybrano teren, który już wykazał się stabilnością. Niedawno w Iranie odbyła się cała seria trzęsień ziemi: jedno w odległości 500 km, drugie - 80 km od elektrowni jądrowej, przy czym personel EJ Busher nawet nie wstrzymał pracy - nie było takiej potrzeby. Wszystko odbywało się w zwykłym trybie, nikt nie odczuł działania tego kataklizmu, chociaż w epicentrach trzęsienia ziemi miały miejsce zniszczenia, a budynki były poważnie uszkodzone.

Jakie znaczenie dla Rosatomu ma przetarg na rozbudowę EJ Temelin?

W Czechach istnieje potencjał przemysłu, jest zaplecze inżynieryjne, które jest nam bliskie, tutaj są wszystkie warunki, by rozbudowywać EJ Temelin właśnie z technologią PWR generacji III+. Dlatego ten przetarg ma dla nas bardzo duże znaczenie, i dokładamy wszelkich starań, by przekonać zainteresowane strony, że nasza oferta jest atrakcyjna.

To znaczy, że uważa Pan, że technologia WWER jest mercedesem w energetyce jądrowej?

Jeżeli podoba się Panu taka metafora, to tak! Bez fałszywej skromności powiedziałbym, że technologia WWER jest mercedesem we współczesnej światowej energetyce jądrowej.

Gennadij Stanisławowiczu, proszę opowiedzieć o innowacjach w zakresie budowy obiektów jądrowych.

Obecnie w Rosatomie wdrażany jest system zarządzania wartością budowy. Jest to proces globalny. Idziemy dokładnie drogą ustalania granicznej wartości projektu na etapie przedinwestycyjnym. To znaczy, że ustaliliśmy cenę jeden raz, ale dalej musimy postarać się ją nawet obniżyć - jeżeli mamy zamiar poważnie konkurować na światowym rynku budowy EJ oraz innych obiektów wykorzystujących energię jądrową.

Dziś strategia Rosatomu zakłada, że już w najbliższym czasie ponad 50% projektów będziemy realizować za granicą. Uważam, że osiągnięcie znacznego obniżenia wartości jest możliwe tylko dzięki wdrożeniu inwestycji - nowych technologii i przede wszystkim nowych materiałów, np. kompozytowych. Ponieważ wszystkie inne środki obniżenia wartości faktycznie już wykorzystaliśmy - utworzono nowoczesne spółki engineeringowe, przygotowano system konkurencyjnych procedur zakupów, tak więc na pierwszy plan wychodzą innowacje.

Nasze bloki energetyczne już dziś są konkurencyjne, przy czym eksploatacja naszych EJ jest dość tania. Przyznają to czołowi eksperci światowi, bo inaczej nie wygrywalibyśmy przetargów za granicą. Obecnie dopiero zaczęliśmy szeroko opanowywać rynki zagraniczne. Jeżeli dziś nie będziemy wdrażać innowacji, to możemy stracić całą swoją konkurencyjność. Dlatego na konferencji naukowo-praktycznej "Stosowanie technologii innowacyjnych w budownictwie inwestycyjnym branży jądrowej" planujemy nie tylko porozmawiać o innowacjach, ale też przyjrzeć się projektom już gotowym do wdrożenia oraz ustalić listę projektów pilotażowych, których wdrożenie zaczniemy dosłownie następnego dnia po zakończeniu konferencji.