Nowelizacja specustawy jądrowej - jak ją widzimy i co w niej zmienić

Data dodania: piątek, 10 stycznia 2025, autor: nuclear.pl

Na początku tego tygodnia zakończyły się konsultacje społeczne projektu ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących oraz niektórych innych ustaw czyli tzw. specustawy jądrowej. W konsultacjach udział wziął zespół Fundacji nuclear.pl oraz Nuclear PL Sp. z o.o.

Nowelizacja, jeśli zostanie w zaproponowanej postaci uchwalona, zmodyfikuje tzw. specustawę jądrową, a także prawo atomowe oraz ustawę ocenową. Wprowadzi do polskiego porządku prawnego nowe cząstkowe pozwolenie związane ze wstępnymi robotami budowlanymi. Ma ono dotyczyć etapu budowy do tzw. „pierwszego betonu jądrowego”, a więc rozpoczęcie prac budowlanych, które dotychczas wymagały „pełnego” pozwolenia na budowę. W zamierzeniu rządu ma to przyspieszyć proces inwestycyjny.

Do otrzymania pozwolenia „cząstkowego” wydawanego przez wojewodę, w zależności od tego, jakiego zamierzenia budowlanego ma dotyczyć, konieczne może być uzyskanie zezwolenia Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki – tak jak przy obecnym „pełnym” pozwoleniu.

W ustawie znajdą się dwa katalogi:

• podstawowych wstępnych robót budowlanych – niewymagających zezwolenia Prezesa PAA, obejmujący między innymi odwodnienie terenu, głębokie wykopy oraz skarpy i nasypy, drogi na terenie budowy oraz tymczasowe obiekty budowlane,
• kwalifikowanych wstępnych robot budowlanych – wymagających zezwolenia Prezesa PAA, obejmujący między innymi wzmocnienie podłoża gruntowego, stabilizację podłoża, hydroizolację, klatki zbrojeniowe, a także mury i płyty oporowe fundamentów.

• stanowią podstawowe wstępne roboty budowlane niewymienione wprost w specustawie jądrowej i nie wymagają zezwolenia na wstępne roboty, lub
• stanowią wstępne roboty budowlane niewymienione wprost w specustawie jądrowej i wymagają zezwolenia na wstępne roboty, lub
• nie stanowią wstępnych robót budowlanych i wymagają osobnego zezwolenia, zapisanego w prawie atomowym, lub
• nie stanowią wstępnych robót budowlanych i nie wymagają ani wydania zezwolenia na wstępne roboty ani osobnego zezwolenia, zapisanego w prawie atomowym.

• wprowadzenie nowego rodzaju opinii Prezesa PAA,
• utrzymanie dotychczasowego, osobnego pozwolenia na prace przygotowawcze, związanego z makroniwelacją gruntu, rozbiórkami, grodzeniem terenu itd.,
• rozmywa odrębne dotychczas ramy specustawy jądrowej (proces inwestycyjny) i prawa atomowego (bezpieczeństwo jądrowe i ochrona radiologiczna).

Uważamy, że nowy rodzaj opinii powinien być po prostu dotychczasową opinią ogólną Prezesa PAA znaną z art. 39b. Prawa Atomowego, osobne pozwolenia dotyczące prac przygotowawczych oraz wstępnych robót budowlanych powinny być jednym typem pozwolenia, o którego zakresie decydował będzie inwestor podczas składania wniosku. Zbędne też wydaje nam się rozbijanie nowych regulacji pomiędzy dwie ustawy, ich całość z powodzeniem mogłaby zostać umiejscowiona w treści specustawy jądrowej, co pozytywnie wpłynęłoby na przejrzystość. Nie sposób też nie odnieść wrażenia, że przynajmniej część projektowanych przepisów nie ma charakteru uniwersalnego, a została skrojona na potrzeby konkretnej budowy w Lubiatowie-Kopalinie realizowanej przez spółkę Polskie Elektrownie Jądrowe. I jakkolwiek przepisy takie zapewne przyspieszą realizację tej inwestycji, to mogą niepotrzebnie komplikować przyszłe projekty.

Dodatkowo wyrażamy opinię, iż jednym z obowiązków inwestora przy uzyskiwaniu pozwolenia na budowę w zakresie wstępnych robót budowlanych powinno być zapewnienie przywrócenia poprzedniego stanu istniejącego na terenie budowy w przypadku gdyby prace zostały z jakichkolwiek przyczyn zaniechane, w szczególności poprzez sporządzenie planu przywrócenia terenu do stanu poprzedniego oraz zagwarantowanie instrumentów finansowych służących realizacji takiego planu.

Na marginesie zwracamy uwagę, że na konsultacje przeznaczono 21 dni, z czego przeważająca większość przypadała na okres świąteczno-urlopowy, pozostawiając na uważną lekturę i komentarze zaledwie pojedyncze dni. Jest to w Polsce niestety stały element – do tej pory „tradycyjnym” terminem konsultacji polityk publicznych i przepisów z branży energetycznej był okres wakacji letnich. Mamy nadzieję, że w przyszłości się to zmieni i termin konsultacji zostanie wydłużony lub zmieniony na dogodny.