Podstawowe wymagania dotyczące terenów kontrolowanych i nadzorowanych

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 listopada 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawowych wymagań dotyczących terenów kontrolowanych i nadzorowanych (Dz. U. poz. 2303) stanowi nowelizację rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 lutego 2007 r. w sprawie podstawowych wymagań dotyczących terenów kontrolowanych i nadzorowanych (Dz. U. poz. 910).

Nowelizacja stanowi wdrożenie dyrektywy Rady 2013/59/Euratom z dnia 5 grudnia 2013 r. ustanawiającej podstawowe normy bezpieczeństwa w celu ochrony przed zagrożeniami wynikającymi z narażenia na działanie promieniowania jonizującego (tzw. dyrektywy BSS, z ang. Basic Safety Standards).

Celem nowelizacji jest dostosowanie polskich przepisów do nowych europejskich wymagań dotyczących miejsc pracy klasyfikowanych jako tereny kontrolowane i nadzorowane. Nowe przepisy pozwolą na zapewnienie najwyższego poziomu ochrony pracowników i ogółu społeczeństwa przed promieniowaniem jonizującym.

Przepisy dotyczą przede wszystkim jednostek organizacyjnych prowadzących działalność ze źródłami promieniowania jonizującego, w których zachodzi konieczność wyznaczenia terenu kontrolowanego lub nadzorowanego.

Nowelizacja umożliwiła m.in., by opiekunowie pacjentów poddawanych niektórym zabiegom diagnostycznym i terapeutycznym z użyciem źródeł promieniowania jonizującego towarzyszyli im również podczas przeprowadzania tych zabiegów na terenach kontrolowanych.

Wprowadzone zmiany obejmują m.in.:

• umożliwienie dostępu do terenu kontrolowanego opiekunom pacjentów poddanych zabiegom diagnostycznym lub terapeutycznym,
• rozszerzenie katalogu podstawowych wymagań dotyczących terenów kontrolowanych
• nałożenie obowiązku zaopatrzenia pracowników wykonujących pracę na terenie kontrolowanym w środki ochrony indywidualnej
• nałożenie obowiązku zapewnienia kontroli dozymetrycznej obszaru bezpośrednio przylegającego do terenu kontrolowanego, na którym występuje możliwość rozprzestrzenienia się skażeń promieniotwórczych
• zmianę zakresu programu pomiarów dozymetrycznych w środowisku pracy na terenach kontrolowanych i nadzorowanych

Rozporządzenie weszło w życie 5 stycznia 2021 r. Jednostki organizacyjne, które w dniu wejścia w życie rozporządzenia wykonywały działalność związaną z narażeniem i w których występuje konieczność wyznaczenia terenów kontrolowanych lub nadzorowanych, zostały obowiązane do dostosowania swojej działalności do nowych wymogów wynikających z rozporządzenia w ciągu 6 miesięcy od tego dnia.

Link do rozporządzenia - https://www.dziennikustaw.gov.pl/DU/rok/2020/pozycja/2303

Ochrona przed promieniowaniem jonizującym pracowników zewnętrznych

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 listopada 2020 r. w sprawie ochrony przed promieniowaniem jonizującym pracowników zewnętrznych narażonych podczas pracy na terenie kontrolowanym lub nadzorowanym (Dz. U. poz. 2313) zastępuje dotychczasowe rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie ochrony przed promieniowaniem jonizującym pracowników zewnętrznych narażonych podczas pracy na terenie kontrolowanym (Dz.U. 2004 nr 102 poz. 1064).

Rozporządzenie stanowi wdrożenie dyrektywy Rady 2013/59/Euratom z dnia 5 grudnia 2013 r. ustanawiającej podstawowe normy bezpieczeństwa w celu ochrony przed zagrożeniami wynikającymi z narażenia na działanie promieniowania jonizującego (tzw. dyrektywy BSS).

Celem przepisów jest dostosowanie polskich przepisów do nowej definicji „pracownika zewnętrznego” wynikającej z przepisów europejskich, obejmując nie tylko pracowników wykonujących zadania na terenach kontrolowanych, ale również – na terenach nadzorowanych.

Przepisy dotyczą osób, które nie są zatrudnione w jednostce organizacyjnej prowadzącej działalność ze źródłami promieniowania jonizującego, a realizują zadania na terenie kontrolowanym i nadzorowanym w tej jednostce, czyli pracowników zewnętrznych.

Nowelizacja dotyczy również jednostek organizacyjnychprowadzących działalność ze źródłami promieniowania jonizującego korzystających z pracowników zewnętrznych.

Wprowadzone zmiany obejmują m.in.:

• dostosowanie przepisów do nowej definicji „pracownika zewnętrznego”, w tym objęcia tym terminem osób prowadzących dowolną działalność na terenie nadzorowanym jednostki organizacyjnej, której nie są pracownikami
• doprecyzowanie obowiązków kierownika jednostki organizacyjnej i pracodawcy zewnętrznego w zapewnieniu szkoleń

Rozporządzenie weszło w życie 21 stycznia 2021 r.

Wpisy dokonane w paszportach dozymetrycznych wydanych na podstawie przepisów dotychczasowych zachowują ważność.

W terminie 18 miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia pracodawcy zewnętrzni i pracownicy zewnętrzni wykonujący działalność na własny rachunek muszą złożyć do Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki wnioski o wydanie nowych paszportów dozymetrycznych dla pracowników zewnętrznych, którym wydano paszporty dozymetryczne na podstawie przepisów dotychczasowych. Do dnia wydania nowego paszportu dozymetrycznego, jednak nie dłużej niż przez 24 miesiące od dnia wejścia w życie rozporządzenia, będzie można dokonywać wpisów w paszporcie dozymetrycznym wydanym dla tego pracownika zewnętrznego na podstawie przepisów dotychczasowych.

Link do rozporządzenia - https://www.dziennikustaw.gov.pl/DU/rok/2020/pozycja/2313

Szczegółowe warunki bezpiecznej pracy ze źródłami promieniowania jonizującego

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 listopada 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków bezpiecznej pracy ze źródłami promieniowania jonizującego (Dz. U. poz. 2300) stanowi nowelizację rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 lipca 2006 r. w sprawie szczegółowych warunków bezpiecznej pracy ze źródłami promieniowania jonizującego (Dz. U. poz. 994).

Rozporządzenie stanowi wdrożenie dyrektywy Rady 2013/59/Euratom z dnia 5 grudnia 2013 r. ustanawiającej podstawowe normy bezpieczeństwa w celu ochrony przed zagrożeniami wynikającymi z narażenia na działanie promieniowania jonizującego (tzw. dyrektywy BSS).

Celem nowelizacji jest między innymi wprowadzenie wymagań w zakresie sprawdzania sposobu zabezpieczenia źródeł promieniotwórczych przed utratą, uszkodzeniem, kradzieżą lub dostaniem się w ręce osób nieuprawnionych.

Nowelizacja dostosowuje również do wymagań europejskich wzór karty ewidencyjnej źródła wysokoaktywnego.

Zmiany pozwolą na jeszcze lepszą kontrolę źródeł promieniotwórczych, w szczególności źródeł wysokoaktywnych.

Przepisy dotyczą jednostek organizacyjnych wykonujących działalność polegającą na wytwarzaniu, przetwarzaniu, przechowywaniu, transporcie lub stosowaniu źródeł promieniotwórczych.

Wprowadzone zmiany obejmują m.in.:

• rozszerzenie zakresu kontroli źródeł promieniotwórczych o sprawdzenie sposobu zabezpieczenia źródeł przed utratą, uszkodzeniem, kradzieżą lub dostaniem się w ręce osób nieuprawnionych
• nałożenie obowiązku przeprowadzani kontroli przebiegu procesu wytwarzania lub przetwarzania źródeł promieniotwórczych w jednostkach organizacyjnych prowadzących tego typu działalność
• doprecyzowanie kwestii kontroli szczelności zamkniętych źródeł promieniotwórczych
• nałożenie nowych obowiązków w zakresie zawartości protokołu wyników kontroli źródeł promieniotwórczych
• doprecyzowanie terminu przekazywania organowi wydającemu zezwolenie kopii protokołu zdawczo-odbiorczego z kontroli urządzeń zawierających źródła promieniotwórcze lub wytwarzających promieniowanie jonizujące przed wprowadzeniem ich do eksploatacji
• określenie nowego wzoru karty ewidencyjnej źródła wysokoaktywnego

Rozporządzenie weszło w życie 21 stycznia 2021 r.

Jednostki organizacyjne, które wykonują działalność ze źródłami wysokoaktywnymi, mają obowiązek dostosowania kart ewidencyjnych źródeł wysokoaktywnych do nowych wymogów w ciągu 6 miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia.

Link do rozporządzenia - https://www.dziennikustaw.gov.pl/DU/rok/2020/pozycja/2300

Rodzaje działań interwencyjnych wprowadzanych w strefie zewnętrznej oraz wartości operacyjnych poziomów interwencyjnych

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 listopada 2020 r. w sprawie rodzajów działań interwencyjnych wprowadzanych w strefie zewnętrznej oraz wartości operacyjnych poziomów interwencyjnych stanowiących podstawę do wprowadzenia w strefie zewnętrznej tych działań (Dz. U. poz. 2247) stanowi nowe rozporządzenie w polskim porządku prawnym.

Rozporządzenie stanowi wdrożenie dyrektywy Rady 2013/59/Euratom z dnia 5 grudnia 2013 r. ustanawiającej podstawowe normy bezpieczeństwa w celu ochrony przed zagrożeniami wynikającymi z narażenia na działanie promieniowania jonizującego (tzw. dyrektywy BSS).

Celem przepisów jest wprowadzenie kryteriów natychmiastowych działań interwencyjnych oraz innych działań interwencyjnych wprowadzonych na terenie stref planowania awaryjnego wokół jednostek prowadzących działalność zaliczoną do I lub II kategorii zagrożeń, takich jak reaktor jądrowy czy składowisko odpadów promieniotwórczych, zgodnych z wymaganiami Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej.

Przepisy dotyczą jednostek organizacyjnych wykonujących działalność zakwalifikowaną do I lub II kategorii zagrożeń zgodnie z załącznikiem nr 5 do ustawy – Prawo atomowe (są to m.in. jednostki eksploatujące reaktory jądrowe czy składowiska odpadów promieniotwórczych).

Wprowadzone przepisy dotyczą:

• określenia wartości operacyjnych poziomów interwencyjnych, stanowiących podstawę do uruchomienia w zewnętrznej strefie planowania awaryjnego, działań interwencyjnych w przypadku zdarzenia radiacyjnego w jednostce organizacyjnej wykonującej działalność zakwalifikowaną do I lub II kategorii zagrożeń
• określenie rodzajów działań interwencyjnych planowanych do podjęcia w zewnętrznej strefie planowania awaryjnego, w przypadku zdarzenia radiacyjnego w jednostce organizacyjnej wykonującej działalność zakwalifikowaną do I lub II kategorii zagrożeń

Rozporządzenie weszło w życie 30 grudnia 2020 r.

Link do rozporządzenia - https://www.dziennikustaw.gov.pl/DU/rok/2020/pozycja/2247

Materiały budowlane, w przypadku których oznacza się stężenie promieniotwórcze wybranych izotopów promieniotwórczych

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 grudnia 2020 r. w sprawie materiałów budowlanych, w przypadku których oznacza się stężenie promieniotwórcze izotopów promieniotwórczych potasu K-40, radu Ra-226 i toru Th-232, wymagań dotyczących dokonywania tych oznaczeń oraz wartości wskaźnika stężenia promieniotwórczego, o której przekroczeniu informuje się właściwe organy (Dz. U. z 2021 r. poz. 33) zastępuje dotychczasowe rozporządzenie Rady Ministrów z dnia z dnia 2 stycznia 2007 r. w sprawie wymagań dotyczących zawartości naturalnych izotopów promieniotwórczych potasu K-40, radu Ra-226 i toru Th-228 w surowcach i w materiałach stosowanych w budynkach przeznaczonych na pobyt ludzi i inwentarza żywego, a także w odpadach przemysłowych stosowanych w budownictwie, oraz kontroli zawartości tych izotopów (Dz. U. poz. 29).

Rozporządzenie stanowi wdrożenie dyrektywy Rady 2013/59/Euratom z dnia 5 grudnia 2013 r. ustanawiającej podstawowe normy bezpieczeństwa w celu ochrony przed zagrożeniami wynikającymi z narażenia na działanie promieniowania jonizującego (tzw. dyrektywy BSS).

Celem rozporządzenia jest określenie wykazu materiałów budowlanych, w przypadku których oznacza się stężenie promieniotwórcze izotopów promieniotwórczych potasu K-40, radu Ra-226 i toru Th-232. Rozporządzenie określa również sposób dokonywania oznaczeń oraz wartość wskaźnika stężenia promieniotwórczego tych izotopów, przekroczenie której wymaga poinformowania właściwych organów.

Przepisy dotyczą importerów i wprowadzających na rynek niektóre materiały budowlane, zawierające takie dodatki jak łupek ałunowy, materiały lub dodatki pochodzenia magmowego, popioły lotne, fosfogips czy niektóre żużle.

Przepisy dotyczą również laboratoriów prowadzących oznaczenia stężenia promieniotwórczego izotopów promieniotwórczych potasu K-40, radu Ra-226 i toru Th-232.

Wprowadzone przepisy dotyczą m.in. określenia:

• wykazu materiałów budowlanych, w przypadku których oznacza się stężenie promieniotwórcze izotopów promieniotwórczych potasu K-40, radu Ra-226 i toru Th-232 przed ich wprowadzeniem do obrotu na terytorium kraju
• sposobu i częstotliwości pobierania próbek
• wzoru na określenie wskaźnika I stężenia promieniotwórczego izotopów promieniotwórczych potasu K-40, radu Ra-226 i toru Th-232
• konieczności poinformowania właściwych organów w przypadku, gdy wartość wskaźnika stężenia promieniotwórczego tych izotopów (wskaźnika I) jest większa niż 1
• dopuszczalnych przedziałów przy określaniu wartości wskaźnika I

Rozporządzenie wejdzie w życie 7 lutego 2021 r.

Do oznaczania stężenia promieniotwórczego naturalnych izotopów promieniotwórczych w materiałach budowlanych wyprodukowanych przed dniem wejścia w życie tego rozporządzenia będą stosowane przepisy dotychczasowe.

Link do rozporządzenia - https://www.dziennikustaw.gov.pl/DU/rok/2021/pozycja/33