TSUE unieważnił zgodę KE na pomoc publiczną dla Elektrowni Jądrowej Paks II

Data dodania: środa, 17 września 2025, autor: nuclear.pl

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał wyrok unieważniający decyzję Komisji Europejskiej, która zatwierdzała węgierską pomoc państwa o wartości 12,5 mld euro na budowę dwóch nowych reaktorów jądrowych w elektrowni Paks II. Wyrok zapadł w następstwie odwołania wniesionego przez Austrię w 2023 roku od niekorzystnego dla niej wyroku Sądu UE z roku 2022.

Projekt Paks II realizowany jest na podstawie umowy międzyrządowej z 2014 roku między Węgrami a Rosją, która przewidywała udzielenie przez Rosję pożyczki w wysokości 10 mld euro na sfinansowanie budowy bloków 5 i 6 oraz dodatkowe 2,5 mld euro z węgierskiego budżetu. Wykonawcą projektu została z góry wyznaczona rosyjska firma JSC NIAEP, bez przeprowadzenia jakiegokolwiek postępowania przetargowego.

Komisja Europejska w swojej decyzji uznała, że pomoc jest zgodna z rynkiem wewnętrznym. Argumentowała, że kwestia udzielenia zamówienia bez przetargu nie stanowi "nierozerwalnego aspektu" pomocy państwa i w związku z tym nie musiała być badana w ramach procedury zatwierdzania pomocy. Komisja twierdziła również, że przeprowadziła odrębne postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, które wykazało zgodność ze stosownym prawem UE pozwalającym na udzielenie zamówienia bez przetargu ze względów technicznych.

TSUE nie zgodził się z taką interpretacją. Trybunał stwierdził, że budowa reaktorów stanowiła integralną część środka pomocy zgłoszonego przez Węgry, a bezpośrednie udzielenie zamówienia rosyjskiej firmie było nierozerwalnie związane z przedmiotem tej pomocy. W konsekwencji Komisja była zobowiązana zbadać zgodność tego aspektu z unijnymi przepisami o zamówieniach publicznych.

Trybunał podkreślił, że przeprowadzenie otwartego i bezstronnego postępowania przetargowego mogło mieć wpływ na koszt inwestycji i cechy infrastruktury, a tym samym na zakres korzyści przyznanej beneficjentowi pomocy – spółce Paks II, będącej własnością węgierskiego państwa.

Dla Węgier oznacza to poważne komplikacje – projekt wymaga teraz ponownej oceny przez Komisję Europejską. Wyrok może także wpłynąć na przyszłe decyzje KE w sprawach pomocy państwa dla sektora jądrowego. Komisja będzie musiała dokładniej badać wszystkie aspekty projektów, włącznie ze sposobem wyboru wykonawców, co może wydłużyć procedury notyfikacyjne.