Pierwowzór MARII: reaktor badawczy MR z Instytutu Kurczatowa w Moskwie

Data dodania: czwartek, 28 grudnia 2023, autor: nuclear.pl

28 grudnia 1963 roku uruchomiono w Instytucie Kurczatowa w Moskwie reaktor badawczy MR. Dlaczego o tym piszemy? Bo na nim oparta jest polska MARIA, od niego też być może w pewnej mierze pochodzi jej imię.

MARIĘ względem oryginalnego projektu zmodyfikowano, dodając obudowę bezpieczeństwa, instalując w matrycy berylowej rdzenia pionowe kanały do produkcji radioizotopów, zmieniając obieg chłodzenia basenu i przede wszystkim wyprowadzając z rdzenia poziome wiązki neutronów, trudno jednak nie dostrzec podobieństwa porównując ich schematy. Bardzo zbliżone są również ich parametry cieplne i neutronowe.

Opisywany reaktor był rozwojową wersją reaktora RFT (reaktor fizyczno-techniczny), zbudowanego w 1952 roku m.in. w celu przetestowania paliwa do pierwszej na świecie elektrowni jądrowej AM-1 w Obninsku. Nazwa MR pochodzi stąd, że zbudowano go w budynku wspomnianego już RFT, jako jego następcę, przy wykorzystaniu części jego struktur, a pracownicy pieszczotliwie nazywali ten ostatni “Mały Reaktor”.

MR miał początkowo moc cieplną 20 MW, później zwiększoną do 40 MW, a po instalacji pętli doświadczalnych – 50 MW. Służył głównie do badań pętlowych, czyli testowania materiałów i paliw jądrowych w warunkach odpowiadających tym w docelowych obiektach: jego rdzeń zawierał 28 pętli wodnych odzwierciedlających warunki panujące w reaktorach WWER oraz pętlę helową i ołowiowo-bizmutową. Te ostatnie pracowały w temperaturach odpowiednio 950 i 620 °C. Oprócz tego reaktor wykorzystywano do napromieniania próbek materiałowych w silnie stermalizowanym spektrum neutronów.

Reaktor MR wyłączono po zaledwie 30 latach pracy w 1993 roku, zapewne w związku z kryzysem, który nastąpił po rozpadzie ZSRR i przemianach w naszej części Europy.

źródło: Krzysztoszek G. The Characteristics and Irradiation Capabilities of MARIA Research Reactor in NCBJ Świerk. Gallé C, editor. EPJ Web of Conferences. 2016;115:01004.


źródło: Cross MT, Harman NF, Charles D, Harper A, Bylkin BK, Gorlinksy YuE, et al. Decommissioning Strategy Options for MR Reactor at the Kurchatov Institute, Moscow. 11th International Conference on Environmental Remediation and Radioactive Waste Management, Parts A and B. 2007 Jan 1;567–72.