Minister Przemysłu odwołała dyrektora NCBJ. W tle reaktor MARIA

Data dodania: piątek, 4 kwietnia 2025, autor: nuclear.pl

Minister przemysłu odwołała dyrektora Narodowego Centrum Badań Jądrowych (NCBJ), wskazując na potrzebę usprawnienia działania instytutu i priorytetowego traktowania eksploatacji reaktora MARIA. Nowy dyrektor, wyłoniony w konkursie, ma przedstawić plan rozwoju NCBJ jako ośrodka wspierającego wdrażanie energetyki jądrowej, ze szczególną rolą reaktora badawczego, a następnie wdrożenie go w życie.

Odwołanie prof. Krzysztofa Kurka wiąże się z brakiem nowego zezwolenia na eksploatację MARII po wygaśnięciu poprzedniego 31 marca. Jak podało ministerstwo, NCBJ aż do ostatniej chwili nie informowało go o problemach z uzyskaniem nowego zezwolenia.

Zgodnie z informacjami Dziennika Gazety Prawnej, PAA nie wydała nowego pozwolenia m.in. z powodu niedokończonej realizacji zaleceń z oceny okresowej. NCBJ argumentował z kolei, że „Ocena okresowa nie należy do dokumentów wyszczególnionych w rozporządzeniu, na podstawie którego Instytut ubiega się o licencję”.

W wywiadzie dla DGP prof. Kurek tłumaczył opóźnienie zmianami w przepisach: „prawo atomowe bardzo się w ostatnich latach zmieniło, stając się bardziej skomplikowane i rygorystyczne”. Wskazywał m.in. na strefy bezpieczeństwa, czyli „określenie obszaru podlegającego ewakuacji w przypadku awarii reaktora”. Jednak takie przepisy obowiązują od 2019 roku, co sugeruje, że czasu na konsultacje z dozorem było wystarczająco.

Jak podała PAA w korespondencji z Biznes Alertem, „największe zastrzeżenia budzą kwestie programu kwalifikacji systemów, elementów konstrukcji i wyposażenia reaktora, limitów i warunków eksploatacyjnych, a także wyników obliczeń analiz bezpieczeństwa”.

Zaskoczenie budzi również późny termin złożenia wniosku – siedem miesięcy przed końcem ważności licencji. Prof. Kurek w Radiu 357 stwierdził, że procedura trwa około „trzech, czterech miesięcy”, ale w kolejnym wywiadzie wskazał już na ustawowe sześć miesięcy (plus okresy uzupełniania dokumentacji). Tłumaczył, że „[wcześniejsze złożenie] nie oznacza, że dozór rzuciłby wszystko i od razu się zabrał za naszą sprawę”, tymczasem obowiązujące przepisy literalnie oznaczają taką sytuację.

Problemy MARII były sygnalizowane już w 2023 roku, kiedy to pracownicy reaktora alarmowali o zagrożeniu jego zamknięciem z powodu niskich płac i braków kadrowych. Apelowali do dyrekcji o strategię dla reaktora, która jednak nie powstała.

Mamy nadzieję, że MARIA zostanie odpowiednio zaopiekowana. Celowe wydaje się przeprowadzenie audytu i powołanie zespołu międzyresortowego z udziałem co najmniej Ministerstwa Przemysłu i Ministerstwa Zdrowia, który określi cele i potrzeby eksploatacji MARII. Jej obecna lokalizacja w NCBJ wydaje się nieefektywna – lepszym rozwiązaniem mogłoby być powołanie fachowo zarządzanego przedsiębiorstwa państwowego, którego głównym celem byłaby produkcja ratujących życie radiofarmaceutyków. Samo odwołanie dyrektora zmienia niewiele, a zmiany muszą być realne, poprzednie – dodanie w 2011 roku do nazwy członu „Narodowe” nie rozwiązało problemów instytutu.