Cruas-Meysse-2 po raz pierwszy uruchomiony z pełnym załadunkiem paliwa RepU

Data dodania: poniedziałek, 4 marca 2024, autor: nuclear.pl

1 marca media poinformowały, że blok nr 2 Elektrowni Jądrowej Cruas-Meysse po raz pierwszy został uruchomiony z pełnym załadunkiem paliwa wytworzonego z uranu odzyskanego z paliwa wypalonego, tzw. RepU (z ang. reprocessed uranium). Jest to pierwszy przypadek pracy reaktora wyłącznie na paliwie z RepU.

Uran z odzysku jest głównym produktem przerobu wypalonego paliwa jądrowego – stanowi 81-83% masy wyładowanych elementów paliwowych. Francja, jako jeden z nielicznych krajów prowadzących proces przerobu paliwa, dysponuje znacznymi zapasami RepU. Jak informuje firma Orano, firma odpowiadająca w strukturze francuskiego przemysłu jądrowego za cykl paliwowy, w Tricastin w Pierrelatte zgromadzono niemal 34 tysiące ton tego materiału pochodzącego z zakładu przerobu paliwa w La Hague.

Paliwo wyprodukowane z RepU było już wykorzystywane w reaktorach EJ Cruas w latach 1994-2013, jednak potem z niego zrezygnowano z uwagi na niskie ceny uranu – wykorzystywanie pierwiastka z odzysku przestało się opłacać. Do RepU powrócono w obecnej dekadzie; faktyczne wykorzystanie zestawów paliwowych wytworzonych z RepU rozpoczęło się w Cruas w 2023.

Wykorzystanie uranu z odzysku ma oczywisty pozytywny skutek w postaci oszczędności zasobów, ale poza ekonomią natrafia na problem praktyczny związany z lokalizacją elementów łańcucha dostaw. W chwili obecnej Francja nie dysponuje bowiem zakładami umożliwiającymi przeprowadzenie jednego z etapów przetwarzania RepU – pomiędzy składowaniem a wzbogaceniem. Takie zdolności posiada natomiast Federacja Rosyjska.

Do czasu pełnoskalowej inwazji na Ukrainę produkcja paliwa z RepU odbywała się w ramach francusko-rosyjskiej współpracy. Przetwarzanie wstępne uranu a następnie wzbogacanie prowadzone było w zakładach w Siewiersku. W ramach wznowionej w obecnej dekadzie pracy z RepU w latach 2021-2022 Francja wysłała kilka transportów RepU do przetworzenia. Jak informuje Orano [1], współpraca z Rosją w tej dziedzinie nie jest już jednak kontynuowana. W oświadczeniu cytowanym przez artykuł z dziennika Le Monde z 3 grudnia 2022 r. firma zapewnia, że do żadnych transportów do ani z Rosji nie dochodziło już po lutym 2022 roku.

Francja nie jest jednak w stanie szybko zastąpić zdolności rosyjskich. Zakład Georges Besse II w Tricastin jest co prawda w stanie prowadzić wzbogacanie RepU, ale we francuskich zdolnościach brakuje etapu procesu pomiędzy składowaniem odzyskanego uranu a przystąpieniem do wzbogacania.

Według wspomnianego artykułu z Le Monde, EDF „zainicjował dyskusje” z Orano oraz amerykańskim koncernem Westinghouse w sprawie możliwej budowy niezbędnego zakładu w Europie Zachodniej. - Budowa zakładu potrwa około 10 lat opóźniając zdolność do wykorzystania [RepU] - stwierdza EDF cytowany przez francuski dziennik. Jednocześnie wskazano, że wg stanu na koniec października Orano nie przewiduje rychłej inwestycji tego rodzaju, uzasadniając to stanowisko brakiem wystarczającego popytu. Wskazywano też, że firma jest gotowa podjąć tego typu inwestycję, jeśli wystarczające zapotrzebowanie rynkowe na paliwo RepU się pojawi.

Tymczasem Le Monde wskazuje na to, że Orano wkrótce skończy się przestrzeń wyznaczona do magazynowania nieprzetworzonego RepU. Jak informuje dziennik, już w październiku 2020 roku francuski urząd dozoru jądrowego ASN zagroził, że jeżeli problem nie zostanie rozwiązany, to niewykorzystywana nadwyżka RepU może zostać przekwalifikowana na odpad jądrowy. Wskazano przy tym, że nawet planowane wówczas wznowienie od 2023 roku wykorzystania paliwa z RepU – do którego faktycznie właśnie doszło – nie rozwiązuje problemu, bowiem przewidywane wykorzystanie jest mniejsze od corocznych dostaw pochodzących z przerobu.

Niezależnie od potrzeby zwiększenia zdolności do przechowywania RepU dalsze perspektywy wykorzystania paliwa z RepU po zerwaniu współpracy z Rosją pozostają niejasne.

Na zdjęciu chłodnie kominowe Elektrowni Jądrowej Cruas-Meysse (fot. Maarten Sepp via Wikipedia). Elektrownia składa się z czterech bloków jądrowych o mocy po 915 MW netto z reaktorami wodnymi ciśnieniowymi typu CP2.