Po ponad 40 latach pracy zakończono działanie reaktora termojądrowego JET w Wielkiej Brytanii

Data dodania: piątek, 5 stycznia 2024, autor: nuclear.pl

JET był tokamakiem pracującym w Culham Centre for Fusion Energy nieopodal Oxfordu. Jego korzenie sięgają roku 1971, kiedy kraje Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Euratom) zadecydowały o uruchomieniu programu rozwoju syntezy termojądrowej.

Był zbudowany jako jeden z niewielu tokamaków pracujących na mieszaninie deuteru i trytu, a konstruktorzy mieli nadzieję że uda się w nim uzyskać dodatni bilans energetyczny. Ostatecznie nie zostało to osiągnięte, jednak do 2021 był rekordzistą najwyższego współczynnika uzysku energii Q=0,67(czyli z włożonych 24 MW uzyskano 16 MW, stosunek ten nie uwzględnia mocy koniecznej do utrzymania plazmy).

Tokamak uruchomiono w 1983 roku, a w 1991 po raz pierwszy użyto w nim mieszaniny deuteru i trytu. W czasie swojej historii przechodził liczne modernizacje, doświadczenia z jego eksploatacji pomagają w budowie reaktora termojądrowego ITER we Francji, ten z kolei ma zostać uruchomiony pomiędzy 2025 a 2035 rokiem.

Utrzymanie plazmy w JET wymagało zasilania mocą nawet 1000 MW, rekordowy uzysk energii osiągnięto w 1997 i było to 16 MW. By ograniczyć pik mocy pozyskiwanej z sieci elektroenergetycznej podczas eksperymentu, w układ zasilania wprzęgnięto dwa koła zamachowe o masie 775 ton każde – pozwalało to na zmagazynowanie łącznie niemal 7,5 GJ, które pozwalało na chwilowe zasilenie tokamaka mocą ok 400 MW.

JET będzie teraz poddany procesowi likwidacji, który potrwa do 2040 roku.

Na zdjęciu przekrój przez torus tokamaka JET, fot EUROfusion, CC BY 4.0