Kolejny krok do uruchomienia 3. bloku EJ Mochovce

Data dodania: czwartek, 27 stycznia 2022, autor: nuclear.pl

25 stycznia słowacki Urząd Dozoru Jądrowego (Úrad jadrového dozoru SR (ÚJD SR)) opublikował projekt decyzji o zezwoleniu na rozruch jądrowego bloku energetycznego Mochovce-3. Do 21 marca trwać teraz będą konsultacje publiczne, w ramach których możliwe jest zgłaszanie uwag do opublikowanych dokumentów.

Mochovce-3 (i bliźniacze Mochovce-4) to inwestycja z bardzo bogatą i długą historią. Budowę tych jednostek rozpoczęto formalnie w roku 1987; miały one stanowić drugą fazę czteroblokowej elektrowni z reaktorami WWER-440 model W-213, bardzo podobną do planowanej w polskim Żarnowcu.

Realizację inwestycji, podobnie jak w Polsce, zakłóciła transformacja ustrojowa, jednak zupełnie inaczej niż w Polsce, nie doszło do porzucenia budowy. Została ona wprawdzie w 1991 roku zawieszona, ale placu budowy zakonserwowano. Dwa pierwsze bloki (budowane od 1983 roku) dokończono w drugiej połowie lat 90. i są one z powodzeniem eksploatowane od 1998 i 2000 roku.

Budowę pozostałych dwóch jednostek wznowiono w 2008 roku. Początkowo oczekiwano ukończenia w latach 2012-2013, jednak doszło do szeregu opóźnień, wywołanych m.in. koniecznością przeprowadzenia dodatkowych analiz i wprowadzenia ulepszeń związanych z wnioskami z katastrofy fukushimskiej.

Bloki te wykorzystywać będą oryginalnie zaplanowane reaktory WWER-440 model W-213 jednak z licznymi udoskonaleniami, w tym wzmocnioną konstrukcją obudowy bezpieczeństwa. Z tego powodu jednostki te bywają określane jako „generacja II+”.

Operator elektrowni, spółka Slovenské elektrárne a.s., złożył do ÚJD wniosek o zezwolenie na rozruch w grudniu 2016 roku. W sierpniu 2017 ÚJD wezwał wnioskodawcę do uzupełnienia dokumentacji, którą uznał za niekompletną. Skorygowane dokumenty trafiły do Urzędu w sierpniu 2018 roku, w wyniku czego w październiku ÚJD wydał decyzję zezwalającą na rozruch.

Wtedy jednak do Urzędu wpłynęło odwołanie złożone przez austriacką antyatomową organizację Global 2000. Odwołanie to zostało rozpatrzone w drugiej instancji, którą w słowackim porządku prawno-regulacyjnym jest Prezes ÚJD. Prezes, po rozpatrzeniu odwołań i uzyskaniu wyjaśnień od wnioskodawcy, podtrzymał decyzję.

Projekt decyzji został ogłoszony w lutym 2020, jednak Austriacy ponownie zgłosili w okresie konsultacji publicznych szereg zastrzeżeń, które wymusiły szereg inspekcji układów rurociągów na bloku nr 3. Po ich pomyślnym zakończeniu w maju 2021 ÚJD opublikował ponowny projekt decyzji zezwalającej na rozruch, od którego Global 2000 odwołała się ponownie.

Według informacji podanych przez portal World Nuclear News obecnie wydana decyzja kończy już ścieżkę możliwych odwołań austriackiej organizacji od zezwolenia na rozruch.

Według udostępnionych na stronie ÚJD dokumentów (w szczególności treści odwołań Global 2000 z maja i czerwca 2021) argumentację austriackiej organizacji można podzielić na trzy kategorie. Po pierwsze wskazywano na niewłaściwą jakość prac budowlano-montażowych – to tego rodzaju zarzuty doprowadziły do dodatkowych inspekcji, choć ich wyniki nie zadowoliły Austriaków.

Po drugie podnoszono niedostosowanie instalacji do zmian klimatycznych poprzez nieuwzględnienie w dokumentacji prognoz zmian temperatury wody chłodzącej elektrownię – choć jednocześnie autorzy dokumentu nie wskazali w jaki sposób miałoby to wpływać na bezpieczeństwo jądrowe (co nie zaskakuje, bowiem wpływu takiego nie ma, temperatura ta może najwyżej wpływać na ograniczenia eksploatacyjne).

Po trzecie wreszcie podnoszono brak pełnej odporności nowej instalacji na upadek ciężkiego samolotu pasażerskiego lub transportowego. Ten zarzut jest w pewnym stopniu zasadny – wynika to z decyzji o dokończeniu budowy bloków z reaktorami WWER-440, które nie mają obudów bezpieczeństwa odpornych na takie zdarzenia (za wyjątkiem nietypowych bloków w fińskiej Loviisie).

Decyzja o zaakceptowaniu tego ryzyka jest świadomą decyzją władz słowackich związaną z dokończeniem budowy bloków w tej technologii. Mimo to, konstrukcje obudów (które w tej konstrukcji mają charakter wzmocnionych powłok wewnątrz budynku reaktorowni) zostały wzmocnione w stosunku do oryginalnego projektu, zapewniając spełnienie obowiązujących obecnie przepisów słowackich i unijnych.

Jak podaje serwis World Nuclear News, przedstawiciele Global 2000 wyrazili brak zaskoczenia decyzją władz słowackich, ale jednocześnie przypomnieli, że niezależnie od procedur odwoławczych od decyzji o zezwoleniu na rozruch, kontynuują osobne postępowanie przeciwko ÚJD związane z rzekomo zbyt dużym zakresem informacji technicznych uznanych przez Urząd za niejawne i usuniętych z publicznie dostępnej dokumentacji elektrowni. W opinii austriackich działaczy stanowi to naruszenie Konwencji z Aarhus.

Tymczasem zadowolenie z decyzji regulatora wyraził rząd słowacki, podkreślając znaczenie elektrowni dla słowackiego systemu energetycznego. Praca nowych bloków pozwoli Słowacji na uzyskanie praktycznie bezemisyjnego systemu energetycznego a nawet eksport czystej energii do krajów ościennych.