Zmiana ustawy – Prawo atomowe

Data dodania: piątek, 21 czerwca 2019, autor: paa.gov.pl

W dniu 13 czerwca br. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy – Prawo atomowe oraz ustawy o ochronie przeciwpożarowej. Nowelizacja ma na celu zapewnienie najwyższego możliwego do osiągnięcia poziomu bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej w Polsce, żeby dostosować go do światowych i europejskich standardów. Ustawa czeka obecnie na rozpatrzenie przez Senat.

Ustawa wprowadza szereg zmian do ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. - Prawo atomowe (Dz. U. z 2018 r. poz. 792, z późn. zm.). Rozwiązania te można zasadniczo przyporządkować do trzech obszarów:

1. Wdrożenie do prawa krajowego przepisów dyrektywy Rady 2013/59/Euratom z dnia 5 grudnia 2013 r. ustanawiającej podstawowe normy bezpieczeństwa w celu ochrony przed zagrożeniami wynikającymi z narażenia na działanie promieniowania jonizującego (tzw. dyrektywy BSS). Ta część ustawy jest najobszerniejsza i ma charakter wysoce techniczny.
2. Wdrożenie do prawa krajowego przepisów dyrektywy Rady 2014/87/Euratom z dnia 8 lipca 2014 r. zmieniającej dyrektywę 2009/71/Euratom ustanawiającą wspólnotowe ramy bezpieczeństwa jądrowego obiektów jądrowych.
3. Inne kwestie wymagające udoskonalenia w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej.

Wdrożenie dyrektywy BSS

• zagadnienia dotychczas uregulowane w ustawie - Prawo atomowe, wymagające zmian legislacyjnych,
• zagadnienia nieuregulowane dotąd w ustawie - Prawo atomowe, rozporządzeniach wydanych na jej podstawie, ani innych aktach normatywnych - wobec czego wymagające wprowadzenia do polskiego porządku prawnego

1. uregulowania obrazowania pozamedycznego osób z ogółu ludności:
   • ustalenie wykazu dopuszczalnych sytuacji obrazowania pozamedycznego z podziałem na obrazowanie pozamedyczne z wykorzystaniem medycznych urządzeń radiologicznych i innych urządzeń radiologicznych,
2. zmiany przepisów dotyczących ochrony radiologicznej pracowników i osób z ogółu ludności w związku z nowymi wynikami badań wpływu promieniowania jonizującego na organizm:
   • dostosowanie do wymagań dyrektywy BSS wartości dawek granicznych skutecznych (efektywnych) i równoważnych oraz wymagań dotyczących wliczania określonych dawek promieniowania do dawek granicznych,
   • określenie zasad ochrony radiologicznej członków załogi statku powietrznego narażonych na otrzymanie dawki skutecznej, która może przekroczyć 1 mSv rocznie oraz dawki skutecznej, która może przekroczyć 6 mSv rocznie,
   • wprowadzenie ograniczników dawek promieniowania jonizującego,
   • ustalenie poziomów odniesienia dla dawek skutecznych otrzymanych przez członków ekip awaryjnych,
   • ustalenie poziomów odniesienia dla narażenia zewnętrznego ludzi na promieniowanie gamma emitowane przez materiały budowlane wewnątrz pomieszczeń,
3. zwiększenia ochrony przed promieniowaniem jonizującym pracowników zewnętrznych:
   • objęcie szczególnymi wymogami w zakresie ochrony radiologicznej pracowników zewnętrznych wykonujących pracę nie tylko na terenie kontrolowanym (jak dotychczas), ale też na terenie nadzorowanym,
4. doprecyzowania obowiązków i uprawnień osób sprawujących wewnętrzny nadzór nad działalnościami,
5. zwiększenia transparentności działań organów dozoru jądrowego poprzez udostępnianie społeczeństwu programu kontroli dozorowych,
6. zwiększenia świadomości o możliwości zetknięcia się ze źródłem niekontrolowanym, informowania o działaniach, jakie należy podejmować w takiej sytuacji oraz szkolenia funkcjonariuszy odpowiednich służb, którzy mogą zetknąć się z takimi źródłami,
7. zwiększenia bezpieczeństwa stosowania promieniowania jonizującego w celach medycznych:
   • wprowadzenie nowego systemu ustawicznych szkoleń z zakresu ochrony radiologicznej pacjenta dla osób wykonujących lub nadzorujących wykonywanie badań diagnostycznych, zabiegów i leczenia przy użyciu promieniowania jonizującego,
   • wprowadzenie wymagań dla nowych rodzajów zastosowania promieniowania jonizującego w narażeniu medycznym,
   • określenie dodatkowych wymagań odnośnie do przeprowadzania eksperymentów medycznych oraz badań klinicznych z zastosowaniem promieniowania jonizującego,
   • określenie wymagań dla przeprowadzania badań przesiewowych z zastosowaniem promieniowania jonizującego,
   • wprowadzenie wymogu uzasadnienia narażenia opiekunów i osób towarzyszących pacjentom poddawanym ekspozycji medycznej,
   • wprowadzenie obowiązku stosowania diagnostycznych poziomów referencyjnych dla medycznych procedur radiologicznych oraz obowiązku okresowego przeglądu tych poziomów,
   • rozciągnięcie odpowiedzialności za ekspozycję medyczną na wszystkie osoby biorące udział w wykonywaniu medycznej procedury radiologicznej odpowiednio do wykonywanych przez te osoby czynności,
   • uregulowanie trybu opracowywania i ogłaszania wzorcowych medycznych procedur radiologicznych oraz szczegółowych medycznych procedur radiologicznych,
8. zmiany przepisów dotyczących przygotowania i reagowania na wypadek zdarzeń radiacyjnych:
   • w szczególności ustawa nakłada odpowiednio na kierownika jednostki organizacyjnej, wojewodę i ministra właściwego do spraw wewnętrznych obowiązek opracowania systemu zarządzania sytuacjami zdarzeń radiacyjnych,
   • w prowadza się rozwiązanie, w którym w pierwszej kolejności dokonywana będzie analiza zagrożeń w oparciu o kategoryzację zagrożeń oraz kryteria dokonywania analizy zagrożeń, następnie wnioski z tej analizy zagrożeń będą uwzględniane przy opracowywaniu odpowiedniego planu postępowania awaryjnego, a plan postępowania awaryjnego i analiza zagrożeń będą jednymi z elementów wchodzących w skład systemu zarządzania sytuacjami zdarzeń radiacyjnych.

• kwestie związane z narażeniem na radon w budynkach mieszkalnych oraz miejscach pracy,
• kwestie działalności z wykorzystaniem naturalnie występujących materiałów promieniotwórczych (NORM)
• wprowadzenie przez dyrektywę dodatkowej formy reglamentacji działalności z narażeniem w postaci powiadomień (obok dotąd wymaganych zezwoleń i zgłoszeń).

Wdrożenie do prawa krajowego przepisów dyrektywy zmieniającej dyrektywę ustanawiającą wspólnotowe ramy bezpieczeństwa jądrowego obiektów jądrowych.

• rozwiązania dotyczące rozszerzenia odpowiedzialności kierownika jednostki organizacyjnej posiadającej zezwolenie na budowę, rozruch, eksploatację lub likwidację obiektu jądrowego za wykonawców i podwykonawców, których działania mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo obiektu jądrowego;
• wprowadzenie wymogów, aby obiekty jądrowe były projektowane, lokalizowane, budowane, uruchamiane, eksploatowane i likwidowane w sposób w jak największym stopniu zapobiegający awariom;
• rozwiązania dotyczące systemów zarządzania przyznające najwyższy priorytet bezpieczeństwu jądrowemu oraz środki wspierania i podnoszenia poziomu skutecznej kultury bezpieczeństwa jądrowego;
• rozwiązania umożliwiające przeprowadzenie w oparciu o specyficzne zagadnienie dotyczące bezpieczeństwa jądrowego wzajemnej oceny obiektów jądrowych w UE.

Inne kwestie wymagające udoskonalenia

• zmodyfikowanie krajowego systemu planowania i postępowania awaryjnego na wypadek zdarzenia radiacyjnego,
• wprowadzenie planowania strategicznego w zakresie bezpieczeństwa jądrowego kraju,
• zmianę przepisów dotyczących ochrony fizycznej obiektów jądrowych.