Komentarz Ministerstwa Spraw Zagranicznych Białorusi w sprawie decyzji Konwencji z Espoo

Data dodania: piątek, 8 lutego 2019, autor: nuclear.pl

Ministerstwo Spraw Zagranicznych Białorusi poinformowało, iż jest głęboko rozczarowane decyzją Genewskiego Zgromadzenia Stron Konwencji z Espoo, że strona białoruska rzekomo nie dostarczyła wystarczającej informacji na poparcie uzasadnienia wyboru miejscowości Ostrowiec do budowy białoruskiej elektrowni jądrowej.

Według białoruskiego MSZ komitet nie zadał sobie trudu, by wyjaśnić, jak niewystarczające były informacje z Białorusi. Prawdopodobnie dlatego, że kryterium wystarczalności nie znajduje się w samej Konwencji, ani w dokumentach określających zasady działania Komitetu. Jednocześnie, jak podano w komunikacie, z pogwałceniem procedur roboczych Komitetu, Białoruś została pozbawiona możliwości oficjalnego skomentowania bezpodstawnych roszczeń.

- Zauważyliśmy, że antybiałoruska decyzja Zgromadzenia została podjęta z inicjatywy delegacji Unii Europejskiej na rzecz Litwy. Oczywiste jest, że wynik głosowania został wstępnie określony przez "dyscyplinę" krajów UE, które stanowią większość członków Konwentu - czytamy w komunikacie.

- Działając w interesie Wilna, UE "nie zauważyła", że przez prawie osiem lat, od czasu złożenia skargi litewskiej, rząd Białorusi aktywnie współpracował z Komitetem w zakresie wdrażania postanowień Konwencji z Espoo. Działając w dobrej wierze, wielokrotnie inicjowaliśmy dialog na ten temat z Litwą, która pod wszelkim pretekstem unikała konstruktywnej interakcji. Przeciwnie, kwestia sprzeciwu wobec białoruskiego projektu elektrowni jądrowej stała się obsesyjną ideą w litewskim środowisku politycznym. Po zniszczeniu własnej energetyki jądrowej i porzuceniu białoruskich propozycji wspólnego budowania elektrowni jądrowych, litewscy politycy najwyraźniej nie mają innego wyjścia, jak próbować przenieść ciężar odpowiedzialności na wyborców - oświadczyło MSZ Białorusi.

Jak oświadczyło białoruskie MSZ, decyzja Stron Konwencji w żaden sposób nie dotyczy kwestii bezpieczeństwa białoruskiej elektrowni jądrowej, bowiem temat ten nie jest objęty mandatem niniejszej Konwencji. Łącząc te pytania, strona litewska miała celowo wprowadzać wszystkich w błąd.

- Przykład manipulacji Konwencją z Espoo jest oczywistym i niepokojącym dowodem degradacji międzynarodowego systemu prawnego. Wzywamy społeczność międzynarodową do konsekwentnego przeciwdziałania tej praktyce - czytamy w komunikacie białoruskiego MSZ.

Ministerstwo Spraw Zagranicznych Białorusi podkreśliło, że rozwój pokojowego programu jądrowego jest suwerennym prawem niezależnych państw, jednakże oświadczyło że wyciągnie wnioski z działań Stron Konwencji z Espoo i uwzględni je podczas kształtowania relacji w przyszłości.

Pierwsza elektrownia jądrowa na Białorusi powstaje 18 km od położonego w obwodzie grodzieńskim miasta Ostrowiec (biał. Astrawiec) i jednocześnie tylko około 50 km od litewskiej stolicy Wilna. Białoruska elektrownia jądrowa wyposażona w dwa bloki z reaktorami generacji III+ VVER-1200 model V-491 o łącznej mocy 2400 MW jest budowana zgodnie z rosyjskim projektem AES-2006. Budowę pierwszego bloku rozpoczęto 8 listopada 2013, drugiego w dniu 27 kwietnia 2014 roku. Pierwszy blok zostanie oddany do eksploatacji w 2019 roku, drugi - w 2020 roku.

Konwencja z Espoo to konwencja o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym sporządzona w dniu 25 lutego 1991 roku w Espoo, w Finlandii, która weszła w życie w dniu 10 września 1997 roku. Ratyfikowały ją m.in. kraje UE, w tym Polska (Dz. U. z 1999 r. Nr 96, poz. 1110). Konwencja ta jest pierwszym dokumentem prawa międzynarodowego o charakterze wiążącym, który w całości poświęcony jest instytucji ocen oddziaływania na środowisko. Stwarza ona prawno-międzynarodowe ramy proceduralne dla wykonywania ocen oddziaływania na środowisko (OOŚ) w przypadkach, gdy inwestycja realizowana w jednym kraju (stronie pochodzenia) a zasięgiem oddziaływania obejmuje terytorium innego państwa (strony narażonej), mogąc spowodować znaczące negatywne skutki dla środowiska.