Krótka historia budowy tajwańskiej Elektrowni Jądrowej Lungmen

Data dodania: piątek, 30 czerwca 2023, autor: nuclear.pl

W naszym co piątkowym cyklu o nieuruchomionych elektrowniach jądrowych przenosimy się tym razem na Tajwan. Kraj ten rozpoczął swoją przygodę z energetyką jądrową w latach 70. ubiegłego stulecia i uruchomił łącznie trzy dwublokowe elektrownie: Chinshan (bloki BWR klasy 600 MW, w eksploatacji od 1977 roku), Kuosheng (bloki BWR klasy 1000 MW, w eksploatacji od 1981 roku) oraz Maanshan (bloki PWR klasy 900 MW, w eksploatacji od 1984 roku).

Jeszcze na początku obecnego stulecia energetyka jądrowa dostarczała około 20% energii elektrycznej na wyspie, jednak od tego czasu wyłączone zostały dwie z trzech elektrowni, w ruchu pozostaje już tylko Maanshan. W związku z tym udział atomu w krajowym bilansie energetycznym spadł do zaledwie 9% w ubiegłym roku.

W końcu lat 90. na Taiwan Power Corporation (znana także jako Taipower), właściciel i operator wszystkich krajowych elektrowni jądrowych, przygotowała kolejną inwestycję. W Lungmen w pobliżu stołecznego Taipei miały powstać dwa bloki z najnowocześniejszymi ówcześnie reaktorami ABWR, po 1350 MW każdy. Początkowo planowano realizację w formule „pod klucz”, jednak ostatecznie nie udało się to i inwestor złożył osobne zamówienia na jądrowy układ wytwarzania pary (w firmie General Electric), turbozespół (Mitsubishi) i szereg drobniejszych na inne urządzenia i prace. Budowa rozpoczęła się w 1999 roku. Bloki miały być przekazane do ruchu w latach 2006-2007.

W latach 2000-2001 władzę na wyspie po raz pierwszy przejęła z rąk Kuomintangu (KMT) Demokratyczna Partia Postępowa (DPP), której program zawierał obietnicę wstrzymania budowy. Do tego czasu wykonano około 10% prac budowlanych, choć inwestor oceniał zaawansowanie całej inwestycji na 30%, uwzględniając także prace projektowe i przygotowawcze. W październiku, tuż po objęciu urzędu, premier Chang Chun-hsiung wstrzymał realizację elektrowni. W lutym zadecydowano, by mimo wszystko ją kontynuować, jednak oceniono, że nagłe wstrzymanie budowy na 111 dni doprowadzi ostatecznie do 576-dniowego (!) opóźnienia przekazania instalacji do ruchu. Nie był to koniec problemów.

Sama budowa przeciągała się. Do problemów w realizacji dołożył się spór inwestora z projektantem, firmą Stone & Webster. Taipower rozwiązała umowę z S&W w 2007 roku, co doprowadziło do czteroletniego sporu najpierw przed trybunałem arbitrażowym, a następnie w sądzie, w wyniku którego Taipower musiała zapłacić 29 mln odszkodowania. Inwestor został także dwukrotnie (w 2008 i 2011 roku) ukarany przez krajowy dozór jądrowy za realizację prac wg zmienionego projektu bez uzyskania uprzedniej akceptacji będącej teraz projektantem firmy GE. Oczywiście wszystkie te problemy prowadziły także do wzrostu kosztów budowy.

W 2008 roku rozpoczęły się pierwsze próby ukończonych układów bloku nr 1 – w tym właśnie roku przeprowadzono próbę ciśnieniową reaktora. Próby przedeksploatacyjne rozpoczęły się po podłączeniu instalacji do sieci przesyłowej najwyższych napięć w 2009 roku. w 2010 roku dostarczono pierwsze paliwo, choć na razie nie było ono jeszcze ładowane do reaktora.

Choć od 2008 roku Tajwanem ponownie rządził Kuomintang, teoretycznie bardziej przychylny atomowi, nie zakończyło to problemów politycznych inwestycji. Oczywiście swoje zrobiły także skutki społeczne Fukushimy. W kwietniu 2011 roku grupy antyatomowe wezwały do przeprowadzenia ogólnokrajowego referendum. Na tym etapie Kuomintang nie zdecydował się przychylić do tego wniosku. Klimat dla inwestycji psuł się jednak nadal. W lutym 2013 roku parlament tajwański podjął decyzję blokującą zwiększanie budżetu elektrowni oraz zakazującą załadunku paliwa do reaktora bez uprzedniego przeprowadzenia referendum. Wniosek w sprawie referendum miał być głosowany w sierpniu 2013 roku, jednak do głosowania ostatecznie nie doszło po tym jak w izbie doszło do fizycznych przepychanek pomiędzy posłami partii rządzącej oraz opozycji. DPP w tym czasie nie chciała już referendum, wskazując na trudne warunki uzyskania rozstrzygającej (negatywnej) decyzji: dla ważności referendum wymagana jest bowiem ponad 50-procentowa frekwencja.

W kwietniu 2014 premier Jiang Yi-Huah ogłosił wstrzymanie realizacji na trzy lata. Na bloku 1 miały być dokończone trwające inspekcje systemów bezpieczeństwa, po czym gotowa instalacja miała zostać zakonserwowana. Budowa bloku 2 została przerwana natychmiast. Blok 1 był wtedy niemal ukończony, podczas gdy na bloku 2 niemal zakończone były prace montażowe, natomiast nie ułożono jeszcze części okablowania a większość prób nie została jeszcze rozpoczęta. Ostatnie próby na bloku 1 kontynuowano do lipca. Dalszy los obiektu miał rozstrzygnąć się w referendum, choć nie planowano jego rychłego przeprowadzenia. Równolegle opozycyjna DPP usiłowała doprowadzić do zmian w przepisach dotyczących referendum tak, by znieść wymaganie dotyczące frekwencji.

„Zakonserwowanie reaktora zamiast jego likwidacji zanim możliwe będzie osiągnięcie publicznego konsensusu w tej sprawie zapewnia możliwość wyboru przyszłym pokoleniom” głosiło oświadczenie Ministerstwa Spraw Gospodarczych. To i tak było stanowisko łagodniejsze – opozycyjna Demokratyczna Partia Postępowa domagała się ostatecznego pogrzebania inwestycji. Strona rządowa wskazywała także na uwarunkowania praktyczne: decyzja o ostatecznym zaniechaniu budowy doprowadziłaby do bankructwa firmę Taipower.

Tymczasem, podczas gdy elektrownia stała bezczynnie, inwestor w 2015 roku uwikłał się w kolejny spór, tym razem z General Electric. Amerykański dostawca technologii wystąpił z roszczeniem związanym z zaległymi płatnościami – i ostatecznie w 2019 uzyskał korzystne rozstrzygnięcie nakazujące Taipower zapłatę dodatkowych 158 mln dolarów.

W 2016 roku do władzy powróciła antyatomowa DPP. W styczniu 2018 roku, parlament podjął decyzję o zwrocie paliwa dla nowej elektrowni. 1744 nieużywane kasety paliwowe miały powrócić do producenta, GNF, do końca 2019 roku. Również w 2018 roku, na sam jego koniec, wyłączono pierwszy z sześciu pracujących w kraju bloków, mimo technicznej możliwości dalszej pracy. Sygnalizowało to rozpoczęcie realizacji polityki odejścia kraju od energii jądrowej – i to mimo, że w listopadowym referendum obywatele poparli uchylenie polityki odejścia od atomu do 2025 roku. Wreszcie w grudniu 2021 roku doszło na Tajwanie do referendum w sprawie samej elektrowni Lungmen. W pakiecie czterech pytań dotyczących różnych dziedzin znalazło się i to o dokończenie budowy i uruchomienie EJ Lungmen. Za elektrownią opowiedziało się 47,16% głosujących, przeciw było 52,84%. Frekwencja na poziomie 41,09% nie wystarczyła, by referendum było formalnie wiążące, ale w praktyce nie miało to znaczenia – polityka odejścia Tajwanu od atomu realizowana jest przez rząd prezydent Tsai Ing-wen konsekwentnie.

Choć elektrownia nadal stoi, jej dokończenie i przekazanie do ruchu wydaje się bardzo mało prawdopodobne. Już w 2019 roku inwestor wskazywał brak takich zamiarów, powołując się na szereg trudności, w tym konieczność wymiany szeregu starych (choć nieużywanych) urządzeń, które przestały być produkowane, czy rozwiązanie zespołu projektowego po stronie dostawcy technologii. Przygotowanie instalacji do pracy musiałoby zająć wg opinii dozoru z 2019 roku aż 6-7 lat – okres porównywalny z oryginalnie przewidzianym na budowę elektrowni od zera.

Źródła:

1. 2018 Taiwanese referendum, Wikipedia [dostęp 15 czerwca 2023]
2. 2021 Taiwanese referendum, Wikipedia [dostęp 15 czerwca 2023]
3. Chin-Kang Yu, Lungmen Nucleare Power Plant Status and Future Prospects, Taiwan Power Company, 2014
4. Chiu Yu_Tzu, Nuclear plant in question. Taipei Times, 9 kwietnia 2000, s. 2
5. Chiu Yu-Tzu, Activists applaud killing of nuclear power plant plan. Taipei Times, 28 października 2000, s. 2
6. Dennis Engbarth, Stephanie Cooke, Taiwan: GEH Awarded $158 Million in Lungmen Dispute
7. GE seeks arbitration over Lungmen payments. World Nuclear News, 14 grudnia 2015
8. Lee I-chia, NUCLEAR POWER DEBATE: Scrapping plant would ruin Taipower: Duh. Taipei Times, 29 kwietnia 2014, s. 3
9. Lungmen 1 passes pre-operational tests. World Nuclear News, 1 sierpnia 2014
10. Lungmen Nuclear Power Plant, Wikipedia [dostęp 15 czerwca 2023]
11. Political discord places Lungmen on hold. World Nuclear News, 28 kwietnia 2014
12. Rich Chang, Groups call for nuclear referendum. Taipei Times, 12 kwietnia 2011, s. 2
13. Taipower rules out operation of Lungmen. Nuclear Engineering International, 6 lutego 2019
14. Tang Chia-ling, Taipower mus tpay US$29m: court. Taipei Times, 10 marca 2011, s. 3