Podsumowanie 2021 roku w Narodowym Centrum Promieniowania Synchrotronowego

Data dodania: poniedziałek, 10 stycznia 2022, autor: nuclear.pl

Narodowe Centrum Promieniowania Synchrotronowego (Synchrotron SOLARIS) przedstawiło podsumowanie swoich osiągnięć w 2021 roku. Zwieńczeniem roku było uzyskanie finansowania infrastruktury badawczej z Ministerstwa Edukacji i Nauki, które zapewni działanie Centrum przez kolejnych 5 lat.

Celem przedsięwzięcia, na które Uniwersytet Jagielloński otrzyma 200 mln złotych jest wsparcie badań naukowych i prac rozwojowych prowadzonych z wykorzystaniem promieniowania synchrotronowego oraz kriomikroskopii.

Środki te zapewnią utrzymanie unikatowego instrumentarium Centrum i bezpłatny dostęp do niego dla wszystkich grup badawczych w latach 2021 -2025. Otrzymane finansowanie już w tym roku umożliwiało prace rozwojowe infrastruktury synchrotronu.

W styczniu odbyło się oficjalne przekazanie kriomikroskopu Glacios, który uzupełnił tym samym ofertę badawczą Krajowego Centrum Kriomikroskopii Elektronowej. Na każdej z powstających linii trwały prace związane z przetargami lub montażem poszczególnych elementów.

Dla linii SOLAIR została podpisana umowa na zaprojektowanie, wykonanie oraz dostawę zmodyfikowanej komory próżniowej VK1 oraz pierwszego lustra M1. Zakończyła się instalacja front-endu linii PolyX, który pozwoli na transport wiązki promieniowania synchrotronowego z magnesu zakrzywiającego w pierścieniu akumulacyjnym do hali eksperymentalnej.

Jednakże jednym z najważniejszych wydarzeń związanych z rozwojem infrastruktury synchrotronu było zainstalowanie w październiku 2021 r. monochromatora na linii SOLABS. Wkrótce potem zespół linii zaobserwował monochromatyczną wiązkę promieniowania na krysztale YAG, zamontowanym na wyjściu monochromatora. To bardzo dobra wiadomość dla użytkowników, którzy już na wiosnę 2022 roku będą mogli aplikować o czas badawczy na nowej linii eksperymentalnej.

Wielkimi krokami zbliża się również moment rozpoczęcia projektu rozbudowy budynku Centrum. Powierzchnia hali synchrotronu znacznie powiększy się, a w nowej części zostaną wybudowane linie badawcze, których umiejscowienie w obecnie istniejącej przestrzeni byłoby niemożliwe.

Jedną z nich będzie linia SOLCRYS, przeznaczona do badań strukturalnych. Stacje końcowe linii SOLCRYS umożliwią m.in. analizy struktury białek, wirusów, kwasów nukleinowych i polimerów.

W rozbudowanej hali eksperymentalnej, przewidziano także instalację mikroskopów w ramach rozwoju Krajowego Centrum Kriomikroskopii Elektronowej. Miejsce znajdzie tutaj także instalacja odzysku i skraplania helu używanego do eksperymentów oraz infrastruktura serwerowni.

Wzrost zainteresowania badaniami w Centrum i lepsza rozpoznawalność SOLARIS wśród badaczy w kraju i za granicą, przełożyły się na dużą ilość aplikacji o czas badawczy i wzrost liczby publikacji naukowych z badań, które były realizowane na synchrotronie.