60 lat temu zabiło serce pierwszej na świecie elektrowni jądrowej

Data dodania: poniedziałek, 30 czerwca 2014, autor: nuclear.pl

60 lat temu zabiło serce pierwszej na świecie elektrowni jądrowej: 26 czerwca 1954 roku, 40 kilometrów na południowy zachód od Moskwy uruchomiono reaktor elektrowni w Obnińsku.

W Obnińsku powstał reaktor o neutronach termicznych moderowany grafitem. Moc cieplna reaktora wynosiła 30 MWt. Chłodziwem była zwykła woda pod ciśnieniem. Reaktor ten rozpoczął komercyjne działanie w dniu 26 czerwca 1954 roku i był prekursorem reaktorów RBMK. Reaktor ten był eksploatowany do 29 kwietnia 2002 roku, zapewniając ciepło do ogrzewania 2000 gospodarstw. Elektrownia w Obnińsku jest uznawana za pierwszą elektrownię jądrową (w skali półtechnicznej) na świecie.

Idea wykorzystania energetyki jądrowej krążyła w powietrzu już na początku XX wieku. Po pewnym czasie po odkryciu zjawiska radioaktywności świat naukowy uświadomił sobie, jaka energia ukryta jest w jądrze atomu. Energia, kilkukrotnie przewyższająca rozmiarem tę, którą otrzymywano z paliwa organicznego: ropy naftowej, gazu i węgla. Naukowcy uważali, że energia jądrowa zmieni życie ludzkości, że nastąpi "złoty wiek" naszej cywilizacji. Jednak rozwojowi energetyki jądrowej, jak i wielu innych rzeczy, przeszkodziła II wojna światowa.

- Naukowcy, na czele z Einsteinem, zwrócili się do Roosevelta, aby jak najszybciej stworzyć broń jądrową, ponieważ w nazistowskich Niemczech takie prace są już prowadzone. I zaczął się gwałtowny rozwój wojskowego zastosowania energii jądrowej. Stworzono reaktory jądrowe do produkowania plutonu, dla atomowej floty podwodnej - mówi dyrektor Międzynarodowego Centrum Energii Atomowej Wiktor Murogow.

Pojawienie się broni atomowej pod koniec II wojny światowej całkowicie zmieniło kierunek rozwoju energetyki jądrowej. Nawet reaktor elektrowni jądrowej w Obnińsku AM-1 miał dwa rozwinięcia swojej nazwy: w prasie nazywano go "Atom mirnyj" tj. energetyka jądrowa do celów cywilnych, podczas gdy wśród specjalistów nazywano go "Atom morski". Na początku elektrownia w Obnińsku oprócz produkowania energii miała jeszcze jeden, ściśle wojskowy cel: była platformą szkoleniową dla operatorów elektrowni jądrowych na okrętach podwodnych, później zmieniła się w laboratorium naukowe, które dało mnóstwo bezcennej wiedzy praktycznej.

- Trzeba było rozwiązać problem wytrzymałości paliwa jądrowego tak, aby mogło ono pracować w ciągu długiego czasu, problem wytrzymałości materiałów rdzenia, w którym energia jądrowa zmienia się w cieplną. Wszystko to opracowywano na różnych stadiach i później trafiło do różnych konstrukcji. Reaktory, które budowano po uruchomieniu elektrowni obnińskiej były podobne do jej konstrukcji. Potem zaczęły pojawiać się bardziej nowoczesne reaktory, ale idee pierwszej elektrowni "rozrastały się" we wszystkich kierunkach, dała ona ogromne doświadczenie w zakresie różnych elementów energetyki jądrowej - powiedział doradca dyrektora Instytutu Kurczatewskiego Andriej Gagarińskij.

Elektrownia Obnińska służyła nauce i energetyce 48 lat. W dniu 29 kwietnia 2002 roku, jej reaktor został zatrzymany. Dziś elektrownia jest muzeum atomistyki Rosji. I o ile wcześniej na jej terytorium wstęp miały tylko oficjalne delegacje, to dziś każdy może popatrzeć na miejsce, które jako pierwsze na świecie stało się domem energii jądrowej dla celów cywilnych.

Źródła: materiały własne, Głos Rosji - http://polish.ruvr.ru