Radioterapia może uszkodzić mózg

Data dodania: środa, 7 sierpnia 2002, autor: onet.pl

Promieniowanie jonizujące stosowane w radioterapii nowotworów może uszkadzać tkankę nerwową, na przykład mózg. O mechanizmie tego zjawiska informuje najnowszy numer "Nature medicine".

Radioterapia, stosowana głównie w leczeniu nowotworów, polega na stosowaniu promieniowania jonizującego, wytwarzanego przez specjalne aparaty rentgenowskie o napięciu sięgającym milionów woltów, akceleratory liniowe czy silnie promieniotwórcze izotopy (na przykład kobalt 60).

Pod wpływem promieniowania komórki nowotworowe giną. Giną jednak także inne otaczające guz komórki, stąd radioterapia musi być stosowana z najwyższą starannością. Przede wszystkim musi być dobrze zaplanowana. Służą do tego odpowiednie symulatory i programy komputerowe.

Aby ochronić zdrowe tkanki, stosuje się ograniczniki wiązki, indywidualnie wykonywane osłony czy naświetlanie z wielu stron (słabsze dawki nie uszkadzają zdrowej tkanki, ale ich suma niszczy nowotwór). Przy tak brutalnej interwencji jak radioterapia skutki uboczne są właściwie nieuniknione.

Jednak leczone za jej pomocą nowotwory są bezpośrednim zagrożeniem dla życia, co usprawiedliwia energiczne leczenie.

Grupa naukowców z Uniwersytetu Stanforda w Kalifornii pod kierunkiem dr Theo Palmera odkryła, dlaczego u osób stosujących radioterapię nowotworów mózgu, głowy czy szyi dochodzi bardzo często do zmian funkcji nerwowych i psychicznych, a w szczególności do obniżenia zdolności poznawczych.

>Badania prowadzone na szczurzym modelu wykazały, że promieniowanie rentgenowskie drastycznie obniża zdolności regeneracyjne mózgu. Wiadomo bowiem, że mózg ma pewne ograniczone zdolności odbudowy zniszczonych tkanek. Największe ograniczenie regeneracji komórek nerwowych dotyczyło obszaru hipokampu.

Hipokamp jest strukturą mózgową odpowiedzialną z uczenie się i pamięć, a także wiele procesów związanych z przetwarzaniem informacji, a więc myśleniem.

Naukowcy twierdzą, że pod wpływem promieniowania dochodzi do zniszczenia linii komórek prekursorowych, z których mogłyby powstać komórki nerwowe hipokampu. Oznacza to, że promieniowanie nie tylko niszczy komórki budujące hipokamp, ale także uniemożliwia jego regenerację.

Badania wskazują, że radioterapia, choć często skuteczna w walce z nowotworami, musi być szczególnie uważnie stosowana w przypadku nowotworów mózgu, głowy czy szyi, gdzie obserwuje się szkodliwe działanie promieniowania na otaczającą guz tkankę nerwową.

Konieczna jest ochrona nerwowych komórek prekursorowych, szczególnie tych, z których powstaje hipokamp, tak by nie doszło do upośledzenia funkcji poznawczych pacjentów.