Medycyna nuklearna
Radioterapia
Radioterapia jest to leczenie przy użyciu promieniowania jonizującego nowotworów złośliwych. Najczęściej jest stosowana w leczeniu skojarzonym z chirurgią i chemioterapią oraz w rzadkich przypadkach samodzielnie.
Zaczęło się oczywiście od radu, jednak wielką jego wadą była zawsze wysoka cena. W 1923 roku 1 g radu kosztował 175 tysięcy dolarów, więc tylko nieliczne szpitale stać było na kupno dostatecznej ilości tego pierwiastka. Od czasu pierwszego praktycznego zastosowania radu, aż do lat pięćdziesiątych na całym świecie wyprodukowano go zaledwie około 3 kilogramów.
Aktywność radu spada z upływem czasu bardzo powoli. Można to obliczyć dokładnie, korzystając z podstawowego prawa rozpadu, ale nawet bez tego możemy śmiało powiedzieć, że obecna aktywność źródła radowego, o którym mówimy, jest niewiele mniejsza od aktywności początkowej, gdyż czas, jaki upłynął od zainstalowania źródła (ok. 60 lat), jest bardzo mały w stosunku do okresu półrozpadu radu (1600 lat).
Współcześnie do celów leczniczych najczęściej używa się wytwarzanego sztucznie kobaltu 60Co. Jest on znacznie tańszy od radu, ma o wiele krótszy okres półrozpadu - 5,3 lat. Dla użytkownika oznacza to konieczność wymiany źródła co pewien czas z powodu spadku aktywności.
"Sztandarowym" urządzeniem techniki radiacyjnej w medycynie jest tzw. bomba kobaltowa (rzadziej - cezowa). Jest to urządzenie zawierające potężne źródło kobaltu 60Co (lub cezu 137Cs), o aktywności rzędu kilkuset TBq, w szczelnej obudowie, mającej kształt zbliżony do kuli, wytwarzające wąską wiązkę promieniowania, którą można kierować pod różnymi kątami i w różnych płaszczyznach, co pozwala precyzyjnie naświetlić wybrany obszar ciała pacjenta.
W omawianych wyżej urządzeniach źródło promieniowania znajduje się na ogół w odległości kilkudziesięciu centymetrów (zwykle 70 cm do 1 m) od powierzchni ciała. Jest to więc typowe napromienienie zewnętrzne (teleradioterapia - RTH).
Oprócz tego stosuje się tzw. aplikatory izotopowe (zwykle radowe i kobaltowe). Są to małe zamknięte źródła promieniotwórcze, które można wprowadzać do wnętrza ciała (napromienienie wewnętrzne); służą do leczenia nowotworów narządów rodnych.
Do leczenia nowotworów skóry stosuje się, oprócz źródeł promieniowania g, również źródła promieniowania ß: stront 90Sr i fosfor 32P w postać plakietek różnego kształtu i wielkość, dobieranych indywidualnie dla każdego przypadku.
Oprócz terapii stosowana jest brachyterapia (BTH), polegająca na wprowadzaniu do organizmu zamkniętych źródeł promieniotwórczych, lub implantacja (w postaci drucików lub ziaren) do guza nowotworowego takich radionuklidów, jak np. 192Ir.
Trzecią metodą jest zastosowanie radiofarmaceutyków, które gromadzą się wybiórczo w chorym organie lub tkance. Powszechnie znanym przykładem jest zastosowanie preparatów zawierających promieniotwórczy izotop jodu do leczenia raka tarczycy.
Roczna liczba zabiegów radioterapeutycznych na świecie wynosi ponad 5 mln, a liczba zastosowań radiofarmaceutyków 0,4 mln.
Zaczęło się oczywiście od radu, jednak wielką jego wadą była zawsze wysoka cena. W 1923 roku 1 g radu kosztował 175 tysięcy dolarów, więc tylko nieliczne szpitale stać było na kupno dostatecznej ilości tego pierwiastka. Od czasu pierwszego praktycznego zastosowania radu, aż do lat pięćdziesiątych na całym świecie wyprodukowano go zaledwie około 3 kilogramów.
Aktywność radu spada z upływem czasu bardzo powoli. Można to obliczyć dokładnie, korzystając z podstawowego prawa rozpadu, ale nawet bez tego możemy śmiało powiedzieć, że obecna aktywność źródła radowego, o którym mówimy, jest niewiele mniejsza od aktywności początkowej, gdyż czas, jaki upłynął od zainstalowania źródła (ok. 60 lat), jest bardzo mały w stosunku do okresu półrozpadu radu (1600 lat).
Współcześnie do celów leczniczych najczęściej używa się wytwarzanego sztucznie kobaltu 60Co. Jest on znacznie tańszy od radu, ma o wiele krótszy okres półrozpadu - 5,3 lat. Dla użytkownika oznacza to konieczność wymiany źródła co pewien czas z powodu spadku aktywności.
"Sztandarowym" urządzeniem techniki radiacyjnej w medycynie jest tzw. bomba kobaltowa (rzadziej - cezowa). Jest to urządzenie zawierające potężne źródło kobaltu 60Co (lub cezu 137Cs), o aktywności rzędu kilkuset TBq, w szczelnej obudowie, mającej kształt zbliżony do kuli, wytwarzające wąską wiązkę promieniowania, którą można kierować pod różnymi kątami i w różnych płaszczyznach, co pozwala precyzyjnie naświetlić wybrany obszar ciała pacjenta.
W omawianych wyżej urządzeniach źródło promieniowania znajduje się na ogół w odległości kilkudziesięciu centymetrów (zwykle 70 cm do 1 m) od powierzchni ciała. Jest to więc typowe napromienienie zewnętrzne (teleradioterapia - RTH).
Oprócz tego stosuje się tzw. aplikatory izotopowe (zwykle radowe i kobaltowe). Są to małe zamknięte źródła promieniotwórcze, które można wprowadzać do wnętrza ciała (napromienienie wewnętrzne); służą do leczenia nowotworów narządów rodnych.
Do leczenia nowotworów skóry stosuje się, oprócz źródeł promieniowania g, również źródła promieniowania ß: stront 90Sr i fosfor 32P w postać plakietek różnego kształtu i wielkość, dobieranych indywidualnie dla każdego przypadku.
Oprócz terapii stosowana jest brachyterapia (BTH), polegająca na wprowadzaniu do organizmu zamkniętych źródeł promieniotwórczych, lub implantacja (w postaci drucików lub ziaren) do guza nowotworowego takich radionuklidów, jak np. 192Ir.
Trzecią metodą jest zastosowanie radiofarmaceutyków, które gromadzą się wybiórczo w chorym organie lub tkance. Powszechnie znanym przykładem jest zastosowanie preparatów zawierających promieniotwórczy izotop jodu do leczenia raka tarczycy.
Roczna liczba zabiegów radioterapeutycznych na świecie wynosi ponad 5 mln, a liczba zastosowań radiofarmaceutyków 0,4 mln.