Raport OECD podkreśla znaczenie utrzymania wysokiego poziomu bezpieczeństwa energetyki jądrowej

Data dodania: piątek, 13 września 2013, autor: nuclear.pl

Nowo opublikowany raport Agencji Energii Jądrowej OECD (Nuclear Energy Agency - NEA) chwali kraje członkowskie OECD NEA za zidentyfikowanie i wdrożenie ulepszeń w dziedzinie bezpieczeństwa jądrowego po awarii w EJ Fukushima, ale jednocześnie przestrzega, że wyciąganie wniosków z Fukushimy musi być procesem ciągłym, kontynuowanym w przyszłości - podkreśla prof. Andrzej Strupczewski z Narodowego Centrum Badań Jądrowych.

Raport „Awaria w EJ Fukushima Daiichi: Reakcja OECD/NEA i wyciągnięte wnioski” opisuje i analizuje działania podjęte przez kraje członkowskie w odpowiedzi na awarię w japońskiej elektrowni jądrowej w marcu 2011 roku. Prezentuje on kluczowe wnioski zapewniające że wysoki poziom bezpieczeństwa jądrowego będzie trwale utrzymywany.

Raport przygotowały trzy komitety robocze NEA, które kierowały działaniami Agencji po awarii: Komitet Działań Dozorowych (CNRA), Komitet Bezpieczeństwa Instalacji Jądrowych (CSNI) i Komitet Ochrony Radiologicznej i Zdrowia Ludności (CRPPH).

W pierwszych tygodniach po awarii kraje członkowskie NEA przeprowadziły wstępne przeglądy swych reaktorów by upewnić się o bezpieczeństwie ich dalszej eksploatacji. Potem nastąpiły obszerne analizy bezpieczeństwa, tzw. stress testy, dla sprawdzenia jakie marginesy bezpieczeństwa ma każda elektrownia jądrowa w stosunku do możliwych warunków awaryjnych, które wystąpiły w EJ Fukushima, takich jak ekstremalne zagrożenia zewnętrzne i utraty funkcji bezpieczeństwa, lub odporność na ciężkie awarie.

Podobnie jak awaria w Czarnobylu i wcześniejsza awaria w Three Mile Island, awaria w Fukushimie Daiichi pobudziła na całym świecie zdecydowaną reakcję i liczne organizacje dozorowe i komisje bezpieczeństwa w różnych krajach podjęły działania dla oceny i poprawy bezpieczeństwa. Jednakże raport podkreśla, że awarii w Fukushimie nie należy rozpatrywać jako odosobnionej szansy uczenia się z jednego wypadku. „Wobec tego, że nigdy nie można absolutnie wykluczyć możliwości awarii –piszą autorzy raportu - trzeba planować, sprawdzać i regularnie aktualizować środki mające przeciwdziałać awariom i ograniczać zagrożenie radiacyjne w elektrowni jądrowej i poza jej granicami.”

Wiele wniosków już wyciągnięto. Między innymi, poznano lepiej zachowanie basenu wypalonego paliwa w warunkach awaryjnych i zwrócono uwagę na konieczność ulepszeń w komunikacji w warunkach kryzysu, w procedurach i wytycznych awaryjnych, szczególnie w sytuacji, gdy zdarzenie inicjujące spowodowało rozległe zniszczenia w infrastrukturze elektrowni. Awaria w Fukushimie nastąpiła w sytuacji, gdy cały okoliczny rejon Japonii był kompletnie zniszczony wskutek trzęsienia ziemi i tsunami, które stało się przyczyną awarii w samej elektrowni.

Chociaż zapewnienie bezpieczeństwa elektrowni jądrowej jest zadaniem należącym do obowiązków każdego kraju, potencjalne dalekosiężne konsekwencje awarii stanowią przedmiot troski całego świata. Koncepcja wielostopniowej „obrony w głąb” stanowiącej fundament filozofii bezpieczeństwa jądrowego pozostaje w mocy, ale awaria w Fukushimie pokazała jak wielkie jest znaczenie wyzwań organizacyjnych i kulturowych, którym trzeba stawić czoło na całym świecie.

Dla Polski, stojącej przed wyborem bezpiecznego reaktora dla pierwszej polskiej elektrowni jądrowej, szczególnie istotne są wnioski OECD odnośnie reaktorów generacji III-plus. Autorzy raportu NEA stwierdzili, że w porównaniu z większością obecnie pracujących reaktorów, reaktor EPR (który będzie oferowany Polsce) ma dodatkowe cechy i zapasy bezpieczeństwa. Na przykład, jest on wyposażony w cztery wzajemnie rezerwujące się i niezależne ciągi układów bezpieczeństwa, mające osobny rezerwowy generator diesla dla każdego ciągu, a dodatkowo dwa generatory diesla innego typu na wypadek kompletnej utraty zasilania elektrowni z sieci i z rezerwowych generatorów diesla. EPR ma także systemy zapewniające opanowanie ciężkich awarii i ochronę przed zagrożeniami zewnętrznymi, takimi jak trzęsienie ziemi i powódź. Możliwość całkowitej utraty ujścia ciepła uwzględniono traktując ją jako jedno z podstawowych założeń projektowych. Wobec tego, że w analizach dozorowych wskazano na możliwość pogorszenia stanu reaktora po kilku godzinach trwania stanu najcięższej awarii, szczególnie przy połączeniu utraty chłodzenia i utraty zasilania elektrycznego, twórcy reaktora opracowali ulepszenia wystarczające do opanowania nawet takiej sytuacji.

Przy określaniu założeń projektowych dla EJ z reaktorem EPR uwzględnia się też:

• uderzenia samolotów, włączając duże samoloty pasażerskie – efekty bezpośredniego uderzenia w obiekt, pożaru i wybuchu;
• akty terrorystyczne i sabotaż.